Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to run after

  • 1 sector

    1.
    sector, ōris, m. [id.], one who cuts or cuts off, a cutter (rare but class.).
    I.
    Lit.:

    zonarius,

    a cutpurse, Plaut. Trin. 4, 2, 20:

    collorum,

    a cutthroat, Cic. Rosc. Am. 29, 80 (v. II.); so id. ib. 31 fin.:

    feni,

    a haycutter, mower, Col. 11, 1, 12.—
    II.
    Publicists' t. t., a bidder, purchaser at a public sale of goods captured or confiscated by the State (cf. quadruplator):

    sectores vocantur qui publica bona mercantur,

    Dig. 4, 146:

    cum de bonis et de caede agatur, testimonium dicturus est is, qui et sector est et sicarius: hoc est, qui et illorum ipsorum bonorum, de quibus agitur, emptor atque possessor est et eum hominem occidendum curavit, de cujus morte quaeritur,

    Cic. Rosc. Am. 36, 103:

    sector sis,

    id. Phil. 2, 26, 65:

    Pompeii (sc. bonorum),

    id. ib. 13, 14, 30; Crassus ap. Cic. Fam. 15, 19, 3:

    ubique hasta et sector,

    Tac. H. 1, 20:

    hastae subjecit tabernas, nec sector inventus est,

    Flor. 2, 6, 48; Pacat. Pan. Theod. 25, 28; Claud. IV. Cons. Hon. 496; cf. Ps.-Ascon. ap. Cic. Verr. 2, 1, 20, § 52, p. 172, and 2, 1, 23, §

    61, p. 177 Orell.—In a double sense, with the signif. I.: nescimus per ista tempora eosdem fere sectores fuisse collorum et bonorum?

    cutthroats and cutpurses, Cic. Rosc. Am. 29, 80. —
    * B.
    Trop.:

    hinc rapti pretio fasces sectorque favoris Ipse sui populus,

    seller of his favor, Luc. 1, 178.—
    III. 2.
    sector, ātus, 1 ( inf. sectarier, Plaut. Mil. 2, 1, 13; id. Rud. 1, 2, 57; Hor. S. 1, 2, 78), v. dep. freq. a. [sequor], to follow continually or eagerly, in a good or bad sense; to run after, attend, accompany; to follow after, chase, pursue (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    equidem te jam sector quintum hunc annum,

    Plaut. Pers. 2, 1, 5:

    servum misi, qui sectari solet meum gnatum,

    id. Ep. 3, 4, 50: Chrysogonum (servi), Cic. Rosc. Am. 28, 77:

    praetorem circum omnia fora,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 169:

    si mercede conducti obviam candidatis issent, si conducti sectarentur,

    id. Mur. 32, 67:

    at sectabuntur multi,

    id. ib. 33, 70:

    neque te quisquam stipator Praeter Crispinum sectabitur,

    Hor. S. 1, 3, 139:

    equitum manus quae regem ex more sectatur,

    Tac. A. 15, 2; 15, 33 fin.; Gell. 20, 6, 1 et saep.:

    mulieres sectarier,

    to run after, Plaut. Mil. 2, 1, 13; 3, 1, 183; cf.:

    desine matronas sectarier,

    Hor. S. 1, 2, 78:

    ipse suas sectatur oves, at filius agnos,

    accompanies, guards, Tib. 1, 10, 41:

    aratrum,

    to follow the plough, id. 2, 3, 7: canes, to follow the hounds (that hunt on before), Prop. 3, 14 (4, 13), 14:

    aliquem,

    to run after, pursue, Plaut. Cist. 2, 2, 1: servum, Cato ap. Gell. 17, 6, 3:

    homo ridicule insanus, qui ejusmodi est, ut eum pueri sectentur,

    Cic. Verr. 2, 4, 66, § 148:

    ne scuticā dignum horribili sectere flagello,

    Hor. S. 1, 3, 119:

    exagitet nostros Manes sectetur et umbras, etc.,

    Prop. 2, 8, 19 (2, 8 b, 19).— To visit a place gladly, to frequent:

    gymnasia,

    Plin. Ep. 1, 22, 6.— Absol.:

    homo coepit me obsecrare, Ut sibi liceret discere id de me: sectari jussi (alluding to the train of followers who accompanied the ancient philosophers),

    Ter. Eun. 2, 2, 31; id. Phorm. 1, 2, 36: at sectabantur multi... Quid opus est sectatoribus? (of the train of a candidate) Cic. Mur. 34, 71.—
    B.
    In partic., to pursue, chase, hunt animals: sues silvaticos in montibus, Varr. ap. Non. 555, 31:

    sectaris apros,

    Verg. E. 3, 75:

    gallinam,

    Plaut. Mil. 2, 2, 7:

    simiam,

    id. ib. 2, 2, 24; 2, 2, 106; 2, 3, 13 sq.;

    2, 6, 25: leporem,

    Hor. S. 1, 2, 106; 2, 2, 9 et saep.:

    cervam videre fugere, sectari canes,

    Ter. Phorm. prol. 7.—
    II.
    Trop., to follow or strive after; to pursue eagerly (not freq. till after the Aug. per.; not in Cic.): quid vos hanc miseram ac tenuem sectamini praedam? * Caes. B. G. 6, 35; so,

    praedam,

    Tac. A. 1, 65:

    facinora,

    Plaut. Mil. 3, 1, 28:

    lites,

    Ter. Phorm. 2, 3, 61:

    nomina tironum,

    Hor. S. 1, 2, 16:

    sectantem levia nervi Deficiunt,

    id. A. P. 26:

    gymnasia aut porticus,

    Plin. Ep. 1, 22, 6:

    omnes dicendi Veneres,

    Quint. 10, 1, 79; cf.:

    quas figuras,

    id. 9, 3, 100:

    voluptatem,

    id. 10, 1, 28:

    eminentes virtutes,

    to seek out, Tac. A. 1, 80:

    contumaciam sententiarum, habitum vultumque ejus,

    to seek to imitate, id. ib. 16, 22:

    praecepta salubria,

    Suet. Aug. 89:

    commoda,

    id. ib. 25:

    luxuriosa convivia,

    Just. 11, 10, 2:

    in alienis eripiendis vitam sectari,

    id. 27, 2, 8. —
    (β).
    With a rel. or subj.-clause, to hunt or track out, busy one's self:

    mitte sectari, rosa quo locorum Sera moretur,

    Hor. C. 1, 38, 3:

    non ut omnia dicerem sectatus, sed ut maxime necessaria,

    Quint. 1, 10, 1.
    In a pass.
    signif.:

    qui vellet se a cane sectari,

    Varr. R. R. 2, 9, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > sector

  • 2 sector

        sector ātus, ārī, dep. freq.    [sequor], to follow eagerly, run after, attend, accompany, press upon, follow after, chase, pursue: sectari iussi, to join my train, L.: at sectabantur multi: si conducti sectarentur: Chrysogonum (servi): neque te stipator sectabitur, H.: qui eiusmodi est, ut eum pueri sectentur: Ne scuticā dignum horribili sectere flagello, H.—Of game, to chase, hunt: sectaris apros, V.: leporem, H.—Fig., to follow after, pursue eagerly, search for, hunt: hanc miseram praedam, Cs.: litīs, T.: Nomina tironum, H.: Mitte sectari, quo, etc., H.: virtutes, emulate, Ta.
    * * *
    sectari, sectatus sum V DEP
    follow continually; pursue; pursue with punishment; hunt out; run after

    Latin-English dictionary > sector

  • 3 sector

        sector ōris, m    [2 SAC-], one who cuts, a cutter: sectores collorum et bonorum, cutthroats and cutpurses: omnium sectorum audacissimus (in a double sense).— A purchaser of confiscated goods at auction, speculator in forfeited estates: in bello hostis, in pace sector: mulierem emere a sectoribus.
    * * *
    sectari, sectatus sum V DEP
    follow continually; pursue; pursue with punishment; hunt out; run after

    Latin-English dictionary > sector

  • 4 percurro

    per-curro, percŭcurri or percurri, percursum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to run through, hasten through; to pass through, traverse, run over, pass over or along class.; syn. peragro).
    A.
    Lit.:

    percurrere agrum Picenum,

    Caes. B. C. 1, 15:

    labro calamos,

    Lucr. 4, 588:

    rapido percurrens turbine campos,

    id. 1, 273:

    pollice chordas,

    Ov. Am. 2, 4, 27:

    conventus,

    Hirt. B. G. 8, 46:

    Tenchteros et Cattos,

    Flor. 4, 12:

    aristas,

    to speed over, Ov. M. 10, 655:

    percurrens luna fenestras,

    Prop. 1, 3, 31:

    pectine telas,

    Verg. A. 7, 14; id. G. 1, 294:

    ignea rima micans percurrit lumine nimbos,

    id. A. 8, 392: tempora nodo, i. e. to wind or bind round, Val. Fl. 6, 63.— Pass., Plin. 13, 12, 26, § 83:

    hortus fontano umore percurritur,

    Pall. 1, 6.—
    B.
    Trop., to run through:

    amplissimos honores percucurrit,

    i. e. filled the highest offices one after another, Suet. Ner. 3:

    quaesturam, praeturam,

    id. Tib. 9; Plin. Ep. 1, 14, 7.—In pass.:

    percursis honorum gradibus,

    Amm. 15, 13, 2.—
    2.
    To run over in speaking, to mention cursorily:

    partes, quas modo percucurri,

    Cic. de Or. 3, 14, 52:

    quae breviter a te percursa sunt,

    id. ib. 1, 47, 205:

    multas res oratione,

    id. Div. 2, 46, 96:

    omnia poenarum nomina,

    Verg. A. 6, 627:

    celebres in eā arte quam maximā brevitate,

    Plin. 35, 8, 34, § 53:

    modice beneficia,

    to mention in a cursory manner, Tac. A. 4, 40:

    paucis, quae cujusque ductu gens,

    Vell. 2, 38, 1; Juv. 10, 225.—
    3.
    To run over in the mind or with the eye, to scan briefly, to look over:

    multa animo et cogitatione, multa etiam legendo,

    Cic. de Or. 1, 50, 218:

    atque id percurram brevi,

    id. Div. in Caecil. 32, 94:

    oculo,

    to run over, Hor. S. 2, 5, 55:

    paginas in annalious magistratuum,

    to run through, to look over, Liv. 9, 18, 12:

    pugnas,

    Val. Fl. 6, 600.— Impers. pass., Cic. de Or. 2, 80, 328.—
    4.
    Of feelings, sensations, to run through, penetrate, agitate:

    omnium pectora occulto metu percurrente,

    Curt. 4, 12, 14. —
    II.
    Neutr., to run, run along to or over any thing (class.):

    curriculo percurre (ad villam),

    run thither quickly, Ter. Heaut. 4, 4, 11:

    ad forum,

    id. And. 2, 2, 18: ad aliquem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 4:

    per temonem (currūs),

    to run along the pole, Caes. B. G. 4, 33 fin.:

    per mare et terras,

    Lucr. 6, 668.—
    B.
    Trop. (very rare), to pass; with per, to run over in speaking, touch upon in succession:

    nam per omnis civitates quae decumas habent, percurrit oratio mea,

    Cic. Verr. 2, 3, 42, § 100.

    Lewis & Short latin dictionary > percurro

  • 5 decurro

    dē-curro, cŭcurri or curri (cf.:

    decucurrit,

    Caes. B. G. 2, 21; Tac. A. 2, 7; Suet. Ner. 11:

    decucurrerunt,

    Caes. B. G. 2, 19, 7; Petr. 64, 3:

    decucurrerat,

    Liv. 1, 12:

    decucurrisse,

    id. 25, 17; also,

    decurrerunt,

    id. 26, 51; 38, 8:

    decurrēre,

    Verg. A. 4, 153; 11, 189:

    decurrisset,

    Liv. 33, 26), cursum, 3, v. n. and (with homogeneous objects, viam, spatium, trop. aetatem, etc.) a., to run down from a higher point; to flow, move, sail, swim down; to run over, run through, traverse (class. and very freq.). —
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Neutr.:

    de tribunali decurrit,

    Liv. 4, 50: Laocoon ardens [p. 524] summa decurrit ab arcs, Verg. A. 2, 41; cf.:

    ab agro Lanuvino,

    Hor. Od. 3, 27, 3; for which merely with the abl.:

    altā decurrens arce,

    Verg. A. 11, 490; cf.:

    jugis,

    id. ib. 4, 153:

    Caesar ad cohortandos milites decucurrit,

    Caes. B. G. 2, 21; Suet. Ner. 11:

    ad naves decurrunt,

    Caes. B. C. 1, 28, 3; cf.:

    ad mare,

    Liv. 41, 2:

    ego puto te bellissime cum quaestore Mescinio decursurum (viz., on board ship),

    Cic. Fam. 16, 4, 3; cf.:

    tuto mari,

    to sail, Ov. M. 9, 591:

    celeri cymbā,

    id. F. 6, 77:

    pedibus siccis super summa aequora,

    id. M. 14, 50:

    piscis ad hamum,

    Hor. Ep. 1, 7, 74:

    monte decurrens velut amnis,

    id. Od. 4, 2, 5; Liv. 38, 13; Ov. M. 3, 569:

    uti naves decurrerent,

    should sail, Tac. A. 15, 43:

    in insulam quamdam decurrentes,

    sailing to, Vulg. Act. 27, 16:

    amnis Iomanes in Gangen per Palibothros decurrit,

    Plin. 6, 19, 22, § 69:

    in mare,

    Liv. 21, 26.— Pass. impers.:

    nunc video calcem, ad quam cum sit decursum, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 8, 15:

    quo decursum prope jam siet,

    Lucr. 2, 962.—
    (β).
    Act.:

    septingenta milia passuum vis esse decursa biduo?

    run through, Cic. Quint. 21, 81:

    decurso spatio ad carceres,

    id. Sen. 23, 83; cf.

    , with the accessory idea of completion: nec vero velim quasi decurso spatio ad carceres a calce revocari,

    id. de Sen. 23, 83; and:

    decursa novissima meta,

    Ov. M. 10, 597: vada salsa puppi, Catull. 64, 6.—
    2.
    Transf., of the stars ( poet.), to accomplish their course: stellaeque per vacuum solitae noctis decurrere tempus, Lucan. 1, 531; cf.

    lampas,

    id. 10, 501. —
    B.
    Esp., milit. t. t., to go through military exercises or manœuvres, to advance rapidly, to charge, skirmish, etc.:

    pedites decurrendo signa sequi et servare ordines docuit,

    while performing evolutions, Liv. 24, 48; cf. id. 23, 35; 26, 51; 40, 6 al.:

    ex montibus in vallem,

    Caes. B. G. 3, 2, 4; cf.:

    ex omnibus partibus,

    id. ib. 3, 4:

    ex superiore loco,

    Liv. 6, 33:

    ex Capitolio in hostem,

    id. 9, 4:

    ab arce,

    id. 1, 12:

    inde (sc. a Janiculo),

    id. 2, 10 et saep.:

    incredibili celeritate ad flumen,

    Caes. B. G. 2, 19, 7.— Pass. impers.:

    quinto (die) iterum in armis de cursum est,

    Liv. 26, 51.—
    2.
    Transf., to walk or run in armor, in celebrating some festival (usually in funeral games):

    (in funere Gracchi tradunt) armatum exercitum decucurrisse cum tripudiis Hispanorum,

    Liv. 25, 17:

    ter circum rogos, cincti fulgentibus armis, decurrēre,

    Verg. A. 11, 189; Tac. A. 2, 7; Suet. Claud. 1 (v. decursio). —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.
    (α).
    Neutr.:

    quin proclivius hic iras decurrat ad acreis,

    Lucr. 3, 312; 4, 706; 5, 1262: quibus generibus per totas quaestiones decurrimus, go over or through, Quint. 9, 2, 48; cf. id. 10, 3, 17; Plin. 7, 16, 15, § 72:

    omnium eo sententiae decurrerunt, ut, pax, etc.,

    come to, Liv. 38, 8:

    ides se non illuc decurrere, quod,

    Tac. A. 4, 40:

    ad Philotam,

    Curt. 7, 1, 28:

    ad consulendum te,

    Plin. Ep. 10, 96.— Pass. impers.:

    decurritur ad leniorem sententiam,

    they come to, Liv. 6, 19; Quint. 6, 1, 2:

    sermo extra calcem decurrens,

    Amm. 21, 1, 14:

    postremo eo decursum est, ut, etc.,

    Liv. 26, 18; so id. 22, 31; 31, 20; Tac. A. 3, 59.—
    (β).
    Act., to run or pass through:

    decurso aetatis spatio,

    Plaut. Stich. 1, 2, 14;

    and so of one's course of life,

    id. Merc. 3, 2, 4; Ter. Ad. 5, 4, 6; Ov. Tr. 3, 4, 33; cf.:

    lumen vitae,

    Lucr. 3, 1042: noctis iter, Pac. ap. Varr. L. L. 6, p. 6 Müll. (v. 347 Ribb.):

    vitam,

    Prop. 2, 15, 41; Phaedr. 4, 1, 2;

    aetatem (with agere),

    Cic. Quint. 31 fin.: tuque ades inceptumque unā decurre laborem (the fig. is that of sailing in a vessel; cf.

    soon after: pelagoque volans da vela patenti),

    Verg. G. 2, 39 Heyne:

    ista, quae abs te breviter de arte decursa sunt,

    treated, discussed, Cic. de Or. 1, 32, 148; cf.:

    equos pugnasque virum decurrere versu,

    to sing, Stat. Silv. 5, 3, 149: prius... quam mea tot laudes decurrere carmina possint, Auct. Paneg. in Pis. 198.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn.: ad aliquid, to betake one's self to, have recourse to:

    ad haec extrema et inimicissima jura tam cupide decurrebas, ut, etc.,

    Cic. Quint. 15; so,

    ad istam hortationem,

    id. Caecin. 33, 65:

    ad medicamenta,

    Cels. 6, 18, 3:

    ad oraculum,

    Just. 16, 3:

    ad miseras preces,

    Hor. Od. 3, 29, 59:

    Haemonias ad artes,

    Ov. A. A. 2, 99; cf.:

    assuetas ad artes (Circe),

    id. Rem. Am. 287. Rarely to persons:

    ad Alexandri exercitum,

    Just. 14, 2.— Pass. impers.:

    decurritur ad illud extremum atque ultimum S. C.... DENT OPERAM CONSVLES, etc.,

    Caes. B. C. 1, 5, 3.—
    2.
    Of the heavenly bodies, to set, move downwards:

    qua sol decurrit meridies nuncupatur,

    Mel. 1, 1, 1; Manil. 1, 505.—With acc., to traverse, Tibull. 4, 1, 160.—
    3.
    In the rhetor. lang. of Quint., said of speech, to run on, Quint. 9, 4, 55 sq.; 11, 1, 6; 12, 9, 2 al.—
    4.
    Proverb., to run through, i. e. to leave off:

    quadrigae meae decucurrerunt (sc. ex quo podagricus factus sum),

    i. e. my former cheerfulness is at an end, is gone, Petr. 64, 3.—So, haec (vitia) aetate sunt decursa, laid aside, Coel. in Cic. Fam. 8, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > decurro

  • 6 discurro

    dis-curro, curri and cucurri ( perf. discucurri, Liv. 25, 25, 9; Sen. Contr. 4, 2; Suet. Calig. 32:

    discurrisse,

    Curt. 4, 15, 5;

    oftener curri,

    Liv. 34, 37; 3, 7, 32; Sen. Ep. 90, 36; Curt. 4, 15, 10 al.), cursum, 3, v. n.
    I.
    To run different ways, to run to and fro, run about (not freq. till after the Aug. per.; in Cic not at all): in muris armata civitas, * Caes. B. C. 3, 105, 3:

    deus in montibus altis,

    Ov. F. 2, 285:

    plebs pileata tota Urbe,

    Suet. Ner. 57:

    circa deum delubra,

    Liv. 26, 9; cf.:

    circa vias,

    id. 25, 9:

    per omnes silvas,

    Ov. M. 14, 419; cf.:

    per ambitum lacus,

    Suet. Claud. 21; and:

    per Baianum sinum equis,

    id. Calig. 19:

    more victorum cum palma discucurrit,

    id. ib. 32 et saep.—Designating [p. 590] the term. ad quem:

    ad portas,

    Liv. 25, 37; Verg. A. 12, 577:

    ad arma,

    Liv. 5, 36:

    ad praedam,

    Curt. 4, 15:

    ad officia,

    Petr. 114:

    ad rapiendas virgines,

    Liv. 1, 9 et saep.:

    in latera,

    Front. Strat. 2, 3, 10; cf.:

    a media in utramque partem,

    Quint. 2, 4, 15.— Pass. impers.:

    ilicet in muros tota discurritur urbe,

    Verg. A. 11, 468:

    in tribus ad suffragium ferendum,

    Liv. 25, 2:

    ab caede ad diripiendam urbem,

    id. 27, 16 al. —

    In the pass., with a homogeneous subject: discursis magnis itineribus,

    Amm. 29, 5.—
    B.
    Of inanimate and abstract subjects:

    discurrentes maculae in gemma,

    Plin. 37, 1, 3, § 5; 13, 21, 37, § 117:

    catenae circa latera,

    id. 33, 3, 12, § 40 al.:

    (Nilus) diversa ruens septem discurrit in ora,

    Verg. G. 4, 291; Plin. 11, 37, 69, § 182:

    fama tota urbe discurrit,

    Curt. 4, 1:

    mens discurret utroque,

    Ov. R. Am. 443.—
    II.
    Transf., to traverse, run through or over, hasten through (post-class.):

    latius arva,

    Avien. Descr. Orb. 516:

    Gallias,

    Amm. 15, 5, 4:

    tramite aliquo discurso,

    id. 16, 2, 10:

    discursis itineribus magnis,

    id. 29, 5, 17.—
    III.
    Trop., like Gr. dielthein, to speak at length of a thing, to discourse of (post-class.):

    super quo nunc pauca discurram,

    Amm. 17, 4 (cf. in this sense the Romance discorrere, discourir, and v. 2, discursus, II.).

    Lewis & Short latin dictionary > discurro

  • 7 verto

    verto ( vorto), ti, sum, 3 ( inf. vortier, Plaut. Rud. 3, 6, 48; Lucr. 1, 710; 2, 927; 5, 1199 al.), v. a. and n. [Sanscr. root vart-, to apply one's self, turn; cf. vart-ukas, round].
    I.
    Act., to turn, to turn round or about (syn.: verso, contorqueo).
    A.
    Lit.:

    (luna) eam partem, quaecumque est ignibus aucta, Ad speciem vertit nobis,

    Lucr. 5, 724:

    speciem quo,

    id. 4, 242:

    ora huc et huc,

    Hor. Epod. 4, 9:

    terga,

    Ov. Tr. 3, 5, 6:

    gradu discedere verso,

    id. M. 4, 338:

    verso pede,

    id. ib. 8, 869:

    pennas,

    i. e. to fly away, Prop. 2, 24, 22 (3, 19, 6):

    cardinem,

    Ov. M. 14, 782:

    fores tacito cardine,

    Tib. 1, 6, 12: cadum, to turn or tip up, Hor. C. 3, 29, 2:

    versā pulvis inscribitur hastā,

    inverted, Verg. A. 1, 478:

    verte hac te, puere,

    Plaut. Ps. 1, 3, 29; cf.:

    verti me a Minturnis Arpinum versus,

    Cic. Att. 16, 10, 1:

    cum haesisset descendenti (virgini) stola, vertit se et recollegit,

    Plin. Ep. 4, 11, 9:

    ante tuos quotiens verti me, perfida, postes,

    Prop. 1, 16, 43:

    Pompeiani se verterunt et loco cesserunt,

    turned about, wheeled about, fled, Caes. B. C. 3, 51; cf.:

    vertere terga,

    to turn one's back, run away, betake one's self to flight, id. B. G. 1, 53; 3, 21; id. B. C. 1, 47; 3, 63 fin.; Liv. 1, 14, 9; cf.

    also: hostem in fugam,

    to put to flight, rout, id. 30, 33, 16;

    Auct. B. Afr. 17: iter retro,

    Liv. 28, 3, 1:

    hiems (piscis) ad hoc mare,

    Hor. Epod. 2, 52: fenestrae in viam versae, turned or directed towards, looking towards, Liv. 1, 41, 4; cf.:

    mare ad occidentem versum,

    id. 36, 15, 9:

    Scytharum gens ab oriente ad septentrionem se vertit,

    Curt. 7, 7, 3:

    (Maeander) nunc ad fontes, nunc in mare versus,

    Ov. M. 8, 165: terram aratro, to turn up or over, to plough, etc., Hor. S. 1, 1, 28:

    ferro terram,

    Verg. G. 1, 147:

    glaebas (aratra),

    Ov. M. 1, 425; 5, 477:

    solum bidentibus,

    Col. 4, 5:

    agros bove,

    Prop. 3, 7, 43 (4, 6, 43):

    collem,

    Col. 3, 13, 8:

    freta lacertis (in rowing),

    Verg. A. 5, 141:

    ex illā pecuniā magnam partem ad se vortit,

    Cic. Div. in Caecil. 17, 57.—Mid.: vertier ad lapidem, to turn or incline one's self towards, Lucr. 5, 1199:

    congressi... ad caedem vertuntur,

    Liv. 1, 7, 2; so,

    versi in fugam hostes,

    Tac. H. 2, 26; cf.:

    Philippis versa acies retro,

    Hor. C. 3, 4, 26:

    sinit hic violentis omnia verti Turbinibus,

    to whirl themselves about, Lucr. 5, 503:

    magnus caeli si vortitur orbis,

    id. 5, 510:

    vertitur interea caelum,

    revolves, Verg. A. 2, 250:

    squamarum serie a caudā ad caput versā,

    reaching, Plin. 28, 8, 30, § 119.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to turn:

    ne ea, quae reipublicae causa egerit, in suam contumeliam vertat,

    Caes. B. C. 1, 8:

    in suam rem litem vertendo,

    Liv. 3, 72, 2:

    usum ejus (olei) ad luxuriam vertere Graeci,

    Plin. 15, 4, 5, § 19; cf.:

    aliquid in rem vertere,

    turn to account, make profitable, Dig. 15, 3, 1 sqq.:

    edocere, quo sese vertant sortes,

    Enn. Trag. v. 64 Vahl.; Verg. A. 1, 671:

    ne sibi vitio verterent, quod abesset a patriā,

    Cic. Fam. 7, 6, 1:

    idque omen in Macedonum metum verterunt Tyrii,

    Curt. 4, 2, 13:

    in religionem vertentes comitia biennic habita,

    making a matter of religious scruple, Liv. 5, 14, 2:

    aquarum insolita magnitudo in religionem versa,

    id. 30, 38, 10; cf. id. 26, 11, 3:

    id ipsum quod iter belli esset obstructum, in prodigium et omen imminentium cladium vertebatur,

    Tac. H. 1, 86 fin.:

    vertere in se Cotyi data,

    to appropriate, id. A. 2, 64:

    perii! quid agam? quo me vertam?

    Ter. Hec. 4, 1, 1:

    quo se verteret, non habebat,

    Cic. Phil. 2, 29, 74; id. Div. 2, 72, 149:

    Philippus totus in Persea versus,

    inclined towards him, Liv. 40, 5, 9:

    toti in impetum atque iram versi,

    id. 25, 16, 19:

    si bellum omne eo vertat,

    id. 26, 12, 13:

    di vortant bene, Quod agas,

    cause to turn out well, prosper, Ter. Hec. 1, 2, 121; cf. infra, II. B.; so,

    in melius somnia,

    Tib. 3, 4, 95.—
    2.
    In partic.
    a.
    To turn, i. e. to change, aller, transform (syn. muto):

    Juppiter In Amphitruonis vortit sese imaginem,

    Plaut. Am. prol. 121:

    in anginam ego nunc me velim vorti,

    id. Most. 1. 3, 61:

    omnes natura cibos in corpora viva Vertit,

    Lucr. 2, 880: vertunt se fluvii frondes et pabula laeta In pecudes; vertunt pecudes [p. 1978] in corpora nostra Naturam, id. 2, 875 sq.; cf.:

    cum terra in aquam se vertit,

    Cic. N. D. 3, 12, 31:

    verte omnis tete in facies,

    Verg. A. 12, 891:

    ego, quae memet in omnia verti,

    id. ib. 7, 309:

    tot sese vertit in ora,

    id. ib. 7, 328:

    inque deum de bove versus erat,

    Ov. F. 5, 616:

    Auster in Africum se vertit,

    Caes. B. C. 3, 26 fin.; cf. Liv. 30, 24, 7:

    semina malorum in contrarias partes se vertere,

    Cic. Div. 2, 14, 33:

    omnia versa et mutata in pejorem partem,

    id. Rosc. Am. 36, 103:

    cur nunc tua quisquam Vertere jussa potest,

    Verg. A. 10, 35:

    hic continentiam et moderationem in superbiam ac lasciviam vertit,

    Curt. 6, 6, 1; cf.:

    fortuna hoc militiae probrum vertit in gloriam,

    id. 9, 10, 28:

    versus civitatis status,

    Tac. A. 1, 4:

    versis ad prospera fatis,

    Ov. H. 16, 89: solum, to change one's country, i. e. to emigrate or go into exile, Cic. Balb. 11, 28; Amm. 15, 3, 11 et saep.; v. solum. —With abl. (rare and poet.):

    nullā tamen alite verti Dignatur,

    Ov. M. 10, 157; cf.

    muto.—Prov.: in fumum et cinerem vertere,

    to turn into smoke, dissipate, Hor. Ep. 1, 15, 39.—Mid.:

    omnia vertuntur: certe vertuntur amores,

    Prop. 2, 8, 7 (9):

    saevus apertam In rabiem coepit verti jocus,

    Hor. Ep. 2, 1, 149.—
    b.
    To exchange, interchange: nos divitem istum meminimus adque iste pauperes nos;

    vorterunt sese memoriae,

    Plaut. Truc. 2, 1, 11; cf.:

    vorsis gladiis depugnarier,

    id. Cas. 2, 5, 36.—
    c.
    Of literary productions, to turn into another language, to translate (syn.:

    transfero, interpretor, reddo): Philemo scripsit, Plautus vortit barbare,

    Plaut. Trin. prol. 19:

    si sic verterem Platonem, ut verteruntnostri poëtae fabulas,

    Cic. Fin. 1, 3, 7:

    verti etiam multa de Graecis,

    id. Tusc. 2, 11, 26:

    annales Acilianos ex Graeco in Latinum sermonem vertit,

    Liv. 25, 39, 12.—
    d.
    To ply:

    stimulos sub pectore vertit Apollo,

    i. e. stimulates the fury, Verg. A. 6, 101.—
    e.
    In partic., like our to turn upside down, i. e. to overturn, overthrow, subvert, destroy (= everto):

    Callicratidas cum multa fecisset egregie, vertit ad extremum omnia,

    Cic. Off. 1, 24, 84:

    agerent, verterent cuncta,

    Tac. H. 1, 2; id. A. 2, 42; 3, 36:

    Cycnum Vi multā,

    Ov. M. 12, 139:

    fluxas Phrygiae res fundo,

    Verg. A. 10, 88; 1, 20; 2, 652:

    vertere ab imo moenia Trojae,

    id. ib. 5, 810:

    Ilion fatalis incestusque judex... vertit in pulverem,

    Hor. C. 3, 3, 20:

    proceras fraxinos,

    id. ib. 3, 25, 16:

    ab imo regna,

    Sen. Hippol. 562:

    Penates,

    id. Troad. 91:

    puppem,

    Luc. 3, 650:

    fortunas,

    Amm. 28, 3, 1.—
    f.
    Mid., from the idea of turning round in a place, to be engaged in, to be in a place or condition; also to turn, rest, or depend upon a thing:

    jam homo in mercaturā vortitur,

    Plaut. Most. 3, 1, 109:

    res in periculo vortitur,

    id. Merc. 1, 2, 12; Phaedr. 2, 8, 19; so,

    res vertitur in majore discrimine,

    Liv. 6, 36, 7:

    ipse catervis Vertitur in mediis,

    Verg. A. 11, 683:

    omnia in unius potestate ac moderatione vertentur,

    Cic. Verr. 1, 7, 20; so,

    spes civitatis in dictatore,

    Liv. 4, 31, 4:

    totum id in voluntate Philippi,

    id. 37, 7, 8:

    causa in jure,

    Cic. Brut. 39, 145:

    hic victoria,

    Verg. A. 10, 529:

    cum circa hanc consultationem disceptatio omnis verteretur,

    Liv. 36, 7, 1:

    puncto saepe temporis maximarum rerum momenta verti,

    id. 3, 27, 7.— Impers.:

    vertebatur, utrum manerent in Achaico concilio Lacedaemonii, an, etc.,

    Liv. 39, 48, 3.—
    g.
    To ascribe, refer:

    quae fuerunt populis magis exitio quam fames morbique, quaeque alia in deum iras velut ultima malorum vertunt,

    Liv. 4, 9, 3 Weissenb. ad loc.:

    cum omnium secundorum adversorumque in deos verterent,

    id. 28, 11, 1.—
    h.
    = considero; exercitum majorum more vortere, Sall. ap. Serv. ad Verg. A. 5, 408 dub. (Sall. H. inc. 51 Dietsch ad loc.).
    II. A.
    Lit.:

    depulsi aemulatione alio vertunt,

    Tac. A. 1, 18:

    eoque audaciae provectum ut verteret, etc.,

    id. ib. 4, 10:

    utinam mea vocula dominae vertat in auriculas!

    Prop. 1, 16, 28:

    versuros extemplo in fugam omnes ratus,

    Liv. 38, 26, 8 (but in Lucr. 5, 617 the correct read. is cancri se ut vortat).—
    B.
    Trop., to turn, change, etc.:

    jam verterat fortuna,

    Liv. 5, 49, 5:

    libertatem aliorum in suam vertisse servitutem conquerebantur,

    id. 2, 3, 3:

    totae solidam in glaciem vertere lacunae,

    Verg. G. 3, 365: verterat pernicies in accusatorem, Tac. A. 11, 37:

    quod si esset factum, detrimentum in bonum verteret,

    Caes. B. C. 3, 73 fin.:

    ea ludificatio veri in verum vertit,

    Liv. 26, 6, 16: talia incepta, ni in consultorem vertissent, reipublicae pestem factura, against, Sall. H. inc. 89 Dietsch:

    neque inmerito suum ipsorum exemplum in eos versurum,

    Liv. 7, 38, 6:

    si malus est, male res vortunt, quas agit,

    turn out badly, Plaut. Pers. 4, 1, 5; so,

    quae res tibi vertat male,

    Ter. Ad. 2, 1, 37:

    quod bene vertat, castra Albanos Romanis castris jungere jubet (= cum bonis omnibus),

    Liv. 1, 28, 1; 3, 62, 5; 3, 35, 8:

    quod bene verteret,

    Curt. 5, 4, 12; 7, 11, 14:

    hos illi (quod nec vertat bene), mittimus haedos,

    Verg. E. 9, 6.—
    b.
    Annus, mensis vertens, the course or space of a year, of a month:

    anno vertente sine controversiā (petisses),

    Cic. Quint. 12, 40; so,

    anno vertente,

    id. N. D. 2, 20, 53; Nep. Ages. 4, 4; cf.:

    apparuisse numen deorum intra finem anni vertentis,

    Cic. Phil. 13, 10, 22:

    tu si hanc emeris, Numquam hercle hunc mensem vortentem, credo, servibit tibi,

    Plaut. Pers. 4, 4, 76; Macr. S. 1, 14.—
    (β).
    Pregn.: annus vertens, the great year or cycle of the celestial bodies (a space of 15,000 solar years), Cic. Rep. 6, 22, 24.—Hence, ver-sus ( vors-), or (much less freq.) ver-sum ( vors-), adv., turned in the direction of, towards a thing; usu. after the name of a place to which motion is directed (orig. a part., turned towards, facing, etc., and so always in Livy; cf. Liv. 1, 18, 6 Weissenb. ad loc.; 1, 41, 4; 9, 2, 15).
    A.
    Form versus (vors-).
    1.
    After ad and acc.:

    T. Labienum ad Oceanum versus... proficisci jubet,

    Caes. B. G. 6, 33: ad Alpes versus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 2:

    ad Cercinam insulam versus, Auct. B. Afr. 8, 3: ad Cordubam versus, Auct. B. Hisp. 11: modo ad Urbem, modo in Galliam versus,

    Sall. C. 56, 4. —
    2.
    After in and acc.:

    in agrum versus,

    Varr. R. R. 3, 5, 10:

    in forum versus,

    Cic. Lael. 25, 96:

    in Arvernos versus,

    Caes. B. G. 7, 8: si in urbem versus venturi erunt, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78 (82), 3.—
    3.
    After acc. alone (class. only with names of towns and small islands):

    verti me a Minturnis Arpinum versus,

    Cic. Att. 16, 10, 1:

    Brundisium versus,

    id. Fam. 11, 27, 3:

    Ambraciam versus,

    Caes. B. C. 3, 36:

    Massiliam versus,

    id. ib. 2, 3:

    Narbonem versus,

    id. B. G. 7, 7.—
    4.
    After other advv.:

    deorsum versus,

    Cato, R. R. 156, 4:

    sursum versus,

    Cic. Or. 39, 135:

    dimittit quoquo versus legationes,

    Caes. B. G. 7, 4:

    ut quaedam vocabula utroque versus dicantur,

    Gell. 5, 12, 10; cf. the adverbs deorsum, sursum, etc.—
    B.
    Form versum (vors-).
    1.
    After ad and acc.:

    animadvertit fugam ad se versum fieri,

    Sall. J. 58, 4.—
    2.
    After other advv.:

    cunas rursum vorsum trahere,

    Plaut. Am. 5, 1, 60 (63):

    lumbis deorsum versum pressis,

    Varr. R. R. 2, 7, 5:

    vineam sursum vorsum semper ducito,

    Cato, R. R. 33, 1:

    cum undique versum circumfluat,

    Gell. 12, 13, 20:

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 8.
    Versus is said by many lexicons to be also a prep.
    , but no ancient authority can be safely cited for this use. The true readings are:

    in Italiam versus,

    Cic. Fam. 4, 12, 1:

    adversus aedem,

    Liv. 8, 20, 8:

    in forum versus,

    Plin. 10, 43, 60, § 121; and perh. in oppidum, Auct. B. Hisp. 21.

    Lewis & Short latin dictionary > verto

  • 8 refugio

    rĕ-fŭgĭo, fūgi, 3, v. n. and a. (freq. and class.).
    I.
    Neutr., to flee back; to run away, flee, escape.
    A.
    Lit.:

    ex alto,

    Caes. B. C. 2, 23; cf.:

    ex castris in montem,

    id. ib. 3, 99 fin.:

    ex caede in castra,

    Hirt. B. G. 8, 36:

    ex cursu ad Philippum,

    Liv. 23, 39:

    a Parthiā,

    Just. 42, 5, 3:

    acie refugere,

    Caes. B. C. 3, 95:

    velocissime,

    id. B. G. 5, 35.— Absol., Caes. B. G. 7, 31; id. B. C. 3, 40; 3, 101; Liv. 2, 50; 31, 36; Verg. A. 12, 449.— With acc. of distance:

    mille fugit refugitque vias (cervus),

    Verg. A. 12, 753:

    admissis equis ad suos refugerunt,

    Caes. B. C. 2, 34:

    ad urbem,

    Liv. 43, 47 fin.:

    in portum,

    Caes. B. C. 3, 24:

    in aquam,

    Liv. 21, 28:

    in silvam,

    Verg. A. 3, 258:

    in nemus,

    id. ib. 6, 472:

    intra tecta,

    id. ib. 7, 500:

    per devios tramites,

    Suet. Aug. 16:

    Syracusas,

    Cic. Verr. 2, 5, 38, § 101:

    domum,

    Suet. Caes. 16. —
    2.
    Of things: refugiat timido sanguen, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 58, 218; and id. Fin. 5, 11, 31 (Trag. v. 46 Vahl.):

    (sol) ubi medio refugerit orbe,

    shrinks from sight, Verg. G. 1, 442:

    vites a caulibus ut a pestiferis et nocentibus refugere dicuntur,

    Cic. N. D. 2, 47, 120: refugere oculi, Poët. ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26:

    quo pridie refugisset (mare),

    Curt. 9, 9, 26.—
    b.
    Of places, to run back, recede in the distance:

    refugit ab litore templum,

    Verg. A. 3, 536; cf. Plin. 4, 12, 24, § 76:

    ex oculis visa refugit humus,

    flees, disappears, vanishes, Ov. F. 3, 590:

    nam praestat a mari longo potius intervallo quam brevi refugisse (villas),

    Col. 1, 5, 6.—
    B.
    Trop.:

    ne recordatione mei casus a consiliis fortibus refugiatis,

    Cic. Sest. 23, 51:

    ab institutā consuetudine,

    id. Att. 1, 1, 4:

    ab hac orationis turpitudine,

    id. Cael. 17, 41:

    a genere hoc toto sermonis,

    id. de Or. 1, 22, 99:

    a dicendo,

    id. ib. 2, 3, 10:

    dum recordationes fugio... refugio a te admonendo,

    id. Att. 12, 18, 1; cf.:

    ab iis quae laedunt,

    Quint. 4, 1, 44:

    animus luctu refugit,

    Verg. A. 2, 12:

    refugit animus eaque dicere reformidat,

    Cic. Phil. 14, 3, 9: possum multa tibi veterum praecépta referre, Ni refugis, if you do not decline (to hear them), Verg. G. 1, 177. —
    2.
    Pregn., to flee, to take refuge with a person or thing:

    ad legatos,

    Cic. Deiot. 11, 32:

    in arcem majorem,

    Liv. 38, 29:

    ad planctus,

    Stat. S. 5, 1, 30:

    ad carminis tranquillitatem tamquam ad portum faciliorem,

    Petr. 118, 2.—
    II.
    Act., to flee back, run away from any thing; to avoid, shun a thing.
    A.
    Lit.:

    judicem,

    Cic. Rosc. Com. 15, 45: impetum armati Antiochi ceterorumque tela atque incursus refugit, id. Caecin. 8, 22:

    quod autem refugit (animal), id contra naturam est,

    id. N. D. 3, 13, 33:

    non modo id refugisti,

    id. Verr. 2, 5, 16, § 40:

    C. Cassium obvium sibi,

    Suet. Caes. 63:

    trepidus repente refugit Attollentem iras (anguem),

    Verg. A. 2, 380:

    (Cupido) refugit te,

    Hor. C. 4, 13, 10.— Poet., with inf.:

    nec Polyhymnia Lesboum refugit tendere barbiton,

    Hor. C. 1, 1, 34; Ov. Am. 3, 6, 5.—
    B.
    Trop. (freq. after the Aug. per.):

    refugit Foeda ministeria,

    Verg. A. 7, 618:

    vicina jurgia,

    Hor. Ep. 2, 2, 171:

    mandatum opus,

    Ov. H. 14, 50:

    haec vitia,

    Quint. 4, 2, 43:

    delicatam modulandi voluptatem,

    id. 9, 4, 31:

    distinctionem quaestionum,

    id. 4, 5, 6:

    id quod malum casurum putat refugit mens,

    Varr. L. L. 6, § 48 Miill.:

    et alia, quae nunc memoriam meam refugiunt,

    escape my memory, Col. 12, 52, 8:

    mortem natura refugit,

    Aug. Serm. 172, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > refugio

  • 9 subcurro

    suc-curro ( subc-), curri, cursum, 3, v. n., to run under.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: tempore eodem aliud nequeat succurrere lunae Corpus, * Lucr. 5, 763; cf.: pagus Succusanus, quod succurrit Carinis, runs, i. e. lies under or behind, Varr. L. L. 5, § 48 Müll.—
    B.
    In partic., to run or hasten to the aid or assistance of one; to help, aid, assist, succor (the predom. and class, signif.;

    syn.: subvenio, adjuvo, sublevo): ut laborantibus succurrat,

    Cic. de Or. 1, 37, 169:

    saluti fortunisque communibus,

    id. Rab. Perd. 1, 3:

    succurrit illi Varenus et laboranti subvenit,

    Caes. B. G. 5, 44:

    laborantibus,

    id. B. C. 2, 6; Sall. C. 60, 4:

    afflictis semper,

    Nep. Att. 11:

    suis cedentibus auxilio,

    Caes. B. G. 7, 80:

    domino,

    Cic. Mil. 10, 29: oppido, Auct. B. Afr. 5, 1.—
    2.
    Of things, to be useful for, good against:

    tantis malis,

    Caes. B. C. 3, 70. —

    Esp., of medicines: cannabis succurrit alvo jumentorum,

    helps, relieves, Plin. 20, 23, 97, § 259:

    strangulationibus (crethmos),

    id. 26, 15, 90, § 158:

    venenis fungorum (nitrum),

    id. 31, 10, 46, § 119: dum succurrere humanis erroribus cupiunt, ipsi se in errores maximos induxerunt, Lact. 1, 3, 8.— Impers. pass.:

    se confidere munitionibus oppidi, si celeriter succurratur,

    Caes. B. C. 3, 80; 3, 52; Liv. 3, 58; Cels. 8, 4; Plin. 23, 1, 27, § 56; Quint. 10, 7, 2:

    paratae lites: succurrendum'st,

    Ter. Ad. 5, 3, 6.—
    II.
    Trop.
    * A.
    In gen.:

    licet undique omnes in me terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque subibo,

    I will encounter and undergo them, Cic. Rosc. Am. 11, 31.—
    B.
    In partic., to come into the mind, occur to one (class.; esp. freq. after the Aug. period;

    syn. subit): ut quidque succurrit, libet scribere,

    Cic. Att. 14, 1, 2: illud etiam mihi succurrebat, grave esse, etc., id. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 6:

    alicui,

    Liv. 6, 12; Quint. 3, 4, 6; 8, 3, 81 et saep.: succurrit versus ille Homericus, etc., Aug. ap. Suet. Tib. 21 fin.—Impers.:

    non succurrit tibi, quamdiu circum Bactra haereas,

    Curt. 7, 8, 21:

    neque cuiquam facile succurrat,

    Suet. Tit. 10.—With inf.:

    et illud annotare succurrit, unum omnino, etc.,

    Plin. 7, 48, 49, § 157:

    mirari succurrit,

    id. 17, 1, 1, § 1; 34, 18, 51, § 171.

    Lewis & Short latin dictionary > subcurro

  • 10 succurro

    suc-curro ( subc-), curri, cursum, 3, v. n., to run under.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: tempore eodem aliud nequeat succurrere lunae Corpus, * Lucr. 5, 763; cf.: pagus Succusanus, quod succurrit Carinis, runs, i. e. lies under or behind, Varr. L. L. 5, § 48 Müll.—
    B.
    In partic., to run or hasten to the aid or assistance of one; to help, aid, assist, succor (the predom. and class, signif.;

    syn.: subvenio, adjuvo, sublevo): ut laborantibus succurrat,

    Cic. de Or. 1, 37, 169:

    saluti fortunisque communibus,

    id. Rab. Perd. 1, 3:

    succurrit illi Varenus et laboranti subvenit,

    Caes. B. G. 5, 44:

    laborantibus,

    id. B. C. 2, 6; Sall. C. 60, 4:

    afflictis semper,

    Nep. Att. 11:

    suis cedentibus auxilio,

    Caes. B. G. 7, 80:

    domino,

    Cic. Mil. 10, 29: oppido, Auct. B. Afr. 5, 1.—
    2.
    Of things, to be useful for, good against:

    tantis malis,

    Caes. B. C. 3, 70. —

    Esp., of medicines: cannabis succurrit alvo jumentorum,

    helps, relieves, Plin. 20, 23, 97, § 259:

    strangulationibus (crethmos),

    id. 26, 15, 90, § 158:

    venenis fungorum (nitrum),

    id. 31, 10, 46, § 119: dum succurrere humanis erroribus cupiunt, ipsi se in errores maximos induxerunt, Lact. 1, 3, 8.— Impers. pass.:

    se confidere munitionibus oppidi, si celeriter succurratur,

    Caes. B. C. 3, 80; 3, 52; Liv. 3, 58; Cels. 8, 4; Plin. 23, 1, 27, § 56; Quint. 10, 7, 2:

    paratae lites: succurrendum'st,

    Ter. Ad. 5, 3, 6.—
    II.
    Trop.
    * A.
    In gen.:

    licet undique omnes in me terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque subibo,

    I will encounter and undergo them, Cic. Rosc. Am. 11, 31.—
    B.
    In partic., to come into the mind, occur to one (class.; esp. freq. after the Aug. period;

    syn. subit): ut quidque succurrit, libet scribere,

    Cic. Att. 14, 1, 2: illud etiam mihi succurrebat, grave esse, etc., id. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 6:

    alicui,

    Liv. 6, 12; Quint. 3, 4, 6; 8, 3, 81 et saep.: succurrit versus ille Homericus, etc., Aug. ap. Suet. Tib. 21 fin.—Impers.:

    non succurrit tibi, quamdiu circum Bactra haereas,

    Curt. 7, 8, 21:

    neque cuiquam facile succurrat,

    Suet. Tit. 10.—With inf.:

    et illud annotare succurrit, unum omnino, etc.,

    Plin. 7, 48, 49, § 157:

    mirari succurrit,

    id. 17, 1, 1, § 1; 34, 18, 51, § 171.

    Lewis & Short latin dictionary > succurro

  • 11 aes

    aes, aeris (often used in plur. nom. and acc.; abl. aeribus, Cato ap. Paul. ex Fest. p. 27 Müll., and Lucr. 2, 636; gen. AERVM, Inscr. Orell. 3551), n. [cf. Germ. Eisen = iron, Erz = copper; Goth. aiz = copper, gold; Angl.Sax. ar, ær = ore, copper, brass; Eng. iron, ore; Lat. aurum; with the com. notion of brightness; cf. aurora, etc.].
    I.
    Any crude metal dug out of the earth, except gold and silver; esp.,
    a.
    Aes Cyprium, whence cuprum, copper: scoria aeris, copper dross or scoria, Plin. 34, 11, 24, § 107:

    aeris flos,

    flowers of copper, id. 34, 11, 24, § 107:

    squama aeris,

    scales of copper, Cels. 2, 12 init.:

    aes fundere,

    Plin. 33, 5, 30, § 94:

    conflare et temperare,

    id. 7, 56, 57, § 197:

    India neque aes neque plumbum habet,

    id. 34, 17, 48, § 163:

    aurum et argentum et aes,

    Vulg. Ex. 25, 3.—
    b.
    An alloy, for the most part of copper and tin, bronze (brass, an alloy of copper and zinc, was hardly known to the ancients. For their bronze coins the Greeks adhered to copper and tin till B.C. 400, after which they added lead. Silver is rare in Greek bronze coins. The Romans admitted lead into their bronze coins, but gradually reduced the quantity, and, under Calig., Nero, Vesp., and Domit., issued pure copper coins, and then reverted to the mixture of lead. In the bronze mirrors now existing, which are nearly all Etruscan, silver predominated to give a highly reflecting surface. The antique bronze had about 87 parts of copper to 13 of tin. An analysis of several objects has given the following centesimal parts: statua ex aere, Cic. Phil. 9, 6:

    simulacrum ex aere factum,

    Plin. 34, 4, 9, § 15:

    valvas ex aere factitavere,

    id. 34, 3, 7, § 13.—Hence:

    ducere aliquem ex aere,

    to cast one's image in bronze, id. 7, 37, 38, § 125; and in the same sense poet.:

    ducere aera,

    Hor. Ep. 2, 1, 240:

    aes Corinthium,

    Plin. 34, 2, 3, §§ 5-8; v. Corinthius.—
    II.
    Meton.
    A.
    (Esp. in the poets.) For everything made or prepared from copper, bronze, etc. ( statues, tables of laws, money), and (as the ancients had the art of hardening and tempering copper and bronze) weapons, armor, utensils of husbandry: aes sonit, franguntur hastae, the trumpet sounds, Enn. ap. Non. 504, 32 (Trag. v. 213 Vahl.):

    Et prior aeris erat quam ferri cognitus usus: Aere solum terrae tractabant, aereque belli Miscebant fluctus et vulnera vasta serebant, etc.,

    Lucr. 5, 1287:

    quae ille in aes incidit, in quo populi jussa perpetuasque leges esse voluit,

    Cic. Phil. 1, 17; cf. id. Fam. 12, 1; Tac. A. 11, 14; 12, 53; id. H. 4, 40: aere ( with the trumpet, horn) ciere viros, Verg. A. 6, 165:

    non tuba directi, non aeris cornua flexi,

    Ov. M. 1, 98 (hence also rectum aes, the tuba, in contr. with the crooked buccina, Juv. 2, 118); a brazen prow, Verg. A. 1, 35; the brazen age, Hor. Epod. 16, 64.—In plur.: aera, Cato ap. Paul. ex Fest. p. 27 Müll.; Verg. A. 2, 734; Hor. C. 4, 8, 2 al.—
    B.
    Money: the first Roman money consisted of small rude masses of copper, called aes rude, Plin. 33, 3, 13, § 43; afterwards as coined:

    aes signatum,

    Cic. Leg. 3, 3; Plin. 33, 3, 13, § 43;

    so aes alone: si aes habent, dant mercem,

    Plaut. As. 1, 3, 49:

    ancilla aere suo empta,

    Ter. Phorm. 3, 2, 26: aes circumforaneum. borrowed from the brokers in the forum, Cic. Att. 2, 1: Hic meret aera liber Sosiis, earns them money, Hor. A. P. [p. 61] 345:

    gravis aere dextra,

    Verg. E. 1, 36:

    effusum est aes tuum,

    Vulg. Ez. 16, 36:

    neque in zona aes (tollerent),

    ib. Maarc. 6, 8:

    etiam aureos nummos aes dicimus,

    Dig. 50, 16, 159.—Hence,
    1.
    Aes alienum, lit. the money of another; hence, in reference to him who has it, the sum owed, a debt, Plaut. Curc. 3, 1, 2:

    habere aes alienum,

    Cic. Fam. 5, 6:

    aes alienum amicorum suscipere,

    to take upon one's self, id. Off. 2, 16:

    contrahere,

    to run up, id. Q. Fr. 1, 1, 8:

    facere,

    id. Att. 13, 46:

    conflare,

    Sall. C. 14, 2; 24, 3:

    in aes alienum incidere,

    to fall into debt, Cic. Cat. 2, 9:

    in aere alieno esse,

    to be in debt, id. Verr. 2, 2, 4, § 6; so,

    aere alieno oppressum esse,

    id. Font. 1; so Vulg. 1 Reg. 22, 2:

    laborare ex aere alieno,

    Caes. B. C. 3, 22:

    liberare se aere alieno,

    to get quit of, Cic. Att. 6, 2; so,

    aes alienum dissolvere,

    id. Sull. 56:

    aere alieno exire,

    to get out of, id. Phil. 11, 6.—
    2.
    In aere meo est, trop., he is, as it were, among my effects, he is my friend (only in the language of common conversation):

    in animo habui te in aere meo esse propter Lamiae nostri conjunctionem,

    Cic. Fam. 13, 62; 15, 14.—
    * 3.
    Alicujus aeris esse, to be of some value, Gell. 18, 5.—
    * 4.
    In aere suo censeri, to be esteemed according to its own worth, Sen. Ep. 87.—
    C.
    Sometimes = as, the unit of the standard of money (cf. as); hence, aes grave, the old heary money (as weighed, not counted out):

    denis milibus aeris gravis reos condemnavit,

    Liv. 5, 12:

    indicibus dena milia aeris gravis, quae tum divitiae habebantur, data,

    id. 4, 60; so, aes alone and in the gen. sing., instead of assium:

    aeris miliens, triciens,

    a hundred millions, three millions, Cic. Rep. 3, 10:

    qui milibus aeris quinquaginta census fuisset,

    Liv. 24, 11.—Also for coins that are smaller than an as (quadrans, triens, etc.):

    nec pueri credunt, nisi qui nondum aere, i. e. quadrante, lavantur (those who bathed paid each a quadrans),

    Juv. 2, 152 (cf.:

    dum tu quadrante lavatum Rex ibis,

    Hor. S. 1, 3, 137).—
    D.
    Wages, pay.
    1.
    A soldier's pay = stipendium:

    negabant danda esse aera militibus,

    Liv. 5, 4. And soon after: annua aera habes: annuam operam ede.— Hence in plur., = stipendia, Cic. Verr. 2, 5, 13, § 33.—
    2.
    Reward, payment, in gen., Juv. 6, 125: nullum in bonis numero, quod ad aes exit, that has in view or aims at pay, reward, Sen. Ep. 88.—
    E.
    In plur.: aera, counters; hence also the items of a computed sum (for which, later, a sing. form aera, ae (q. v.), came into use): si aera singula probāsti, summam, quae ex his confecta sit, non probare? Cic. ap. Non. 3, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > aes

  • 12 ob-eō

        ob-eō īvī, itus, īre,    to go, go to meet, go in opposition: infera in loca: ad omnīs hostium conatūs, L.—Of heavenly bodies, to go down, set: obit Lepus.—To fall, perish, die: tecum libens, H.: simul se cum illis obituros, L.—To go to, visit, betake oneself to: quantum (urbis) flamma obire non potuisset, reach: obeundus Marsya, qui, etc., H.—To travel over, wander through, traverse, visit: tantum telluris, V.: tantas regiones pedibus: cenas.—Of vision or speech, to run over, survey, review, recount: omnia per se, oversee in person, Cs.: omnia visu, V.: omnīs oratione meā civitates, enumerate.—To go over, surround, overspread, envelop: obeuntia terras maria, V.: chlamydem limbus obibat Aureus, O.: ora Pallor obit, O.—To address oneself to, engage in, enter upon, undertake, execute, accomplish: hereditatum obeundarum causā, entering upon: pugnas, V.: iudicia: ad consularia munera obeunda, L.: tot simul bella, L.—To meet: vadimonium, appear at the appointed time: diem edicti, appear on the day: annum petitionis tuae, i. e. be a candidate the first year the law permits: diem suum obire, die: diem supremum, N.: mortem, T.: morte obitā, after death.

    Latin-English dictionary > ob-eō

  • 13 ecfundo

    ef-fundo (or ecf-), fūdi, fūsum, 3, v. a., to pour out, pour forth, shed, spread abroad (class.; esp. freq. in the transf. and trop. signif.).
    I.
    Lit.:

    vinum in barathrum (i. e. ventrem),

    Plaut. Curc. 1, 2, 28; cf. Cic. Pis. 10:

    aquam oblatam in galea,

    Front. Strat. 1, 7, 7:

    humorem,

    Cels. 7, 15:

    lacrimas,

    Lucr. 1, 126; Cic. Planc. 42, 101:

    imbrem (procella),

    Curt. 8, 13:

    se in oceanum (Ganges),

    Plin. 2, 108, 112, § 243:

    Sangarius flumen in Propontidem se effundit,

    Liv. 38, 18, 18; cf. pass. in mid. force:

    mare neque redundat umquam neque effunditur,

    Cic. N. D. 2, 45, 116; v. also under P. a.—
    B.
    Transf., of non-liquid bodies.
    1.
    In gen., to pour out, pour forth, drive out, cast out, send out (mostly poet. and in postAug. prose;

    a favorite word of Vergil): saccos nummorum,

    Hor. S. 2, 3, 149:

    frumentum in flumen,

    Dig. 9, 2, 27, § 19:

    ei oculus effunditur,

    is knocked out, put out, ib. 19, 2, 13, § 4:

    tela,

    i. e. to shoot in great numbers, Verg. A. 9, 509; Liv. 27, 18:

    auxilium castris apertis,

    to send forth, Verg. A. 7, 522:

    equus consulem lapsum super caput effudit,

    threw, Liv. 22, 3, 11; so id. 10, 11; 27, 32; Plin. 8, 42, 65, § 160; Curt. 8, 14, 34; Verg. A. 10, 574; 893; cf. Val. Fl. 8, 358:

    (quae via) Excutiat Teucros vallo atque effundat in aequum,

    Verg. A. 9, 68:

    sub altis portis,

    id. ib. 11, 485; cf.:

    aliquem solo,

    id. ib. 12, 532:

    caput in gremium,

    Cels. 7, 7, 4. — Poet.:

    carmina molli numero fluere, ut per leve severos Effundat junctura ungues,

    i. e. lets it slip over smoothly, Pers. 1, 65.—
    2.
    In partic.
    a.
    With se, or mid. of persons, to pour out in a multitude, to rush out, spread abroad (a favorite expression with the historians):

    omnis sese multitudo ad cognoscendum effudit (sc. ex urbe),

    Caes. B. C. 2, 7, 3; so,

    se,

    id. ib. 2, 7, 3; Liv. 26, 19; 34, 8; 33, 12, 10; 35, 39, 5; Val. Max. 7, 6, 6; Vell. 2, 112, 4; Suet. Calig. 4 fin.; id. Caes. 44 et saep. (but not in Caes. B. G. 5, 19, 2, where the better reading is:

    se ejecerat, v. Schneider ad h. l.): omnibus portis effunduntur,

    Liv. 38, 6;

    so mid.,

    Tac. A. 1, 23; Liv. 40, 40, 10; and esp. freq. in the part. effusus, Sall. J. 55, 4; 69, 2; Liv. 1, 14; 9, 31; Tac. A. 4, 25 fin.; 12, 31; 15, 23; Verg. A. 6, 305 et saep.— Ellips. of se: ubi se arctat (mare) Hellespontus vocatur; Propontis, ubi expandit; ubi iterum pressit, Thracius Bosporus;

    ubi iterum effundit, Pontus Euxinus,

    spreads out, widens, Mel. 1, 1, 5.—
    b.
    With the accessory notion of producing, to bring forth, produce abundantly:

    non solum fruges verum herbas etiam effundunt,

    Cic. Or. 15, 48; cf.: fruges (auctumnus), Hor. C. 4, 7, 11:

    copiam,

    Cic. Brut. 9, 36.—
    c.
    Of property, to pour out, i. e. to lavish, squander, waste, run through:

    patrimonium per luxuriam effundere atque consumere,

    Cic. Rosc. Am. 2, 6; so,

    patrimonium,

    id. Phil. 3, 2:

    aerarium,

    id. Agr. 1, 5, 15; id. Tusc. 3, 20, 48:

    sumptus,

    id. Rosc. Am. 24, 68:

    opes,

    Plin. 7, 25, 26, § 94:

    omnes fortunas,

    Tac. A. 14, 31:

    reditus publicos non in classem exercitusque, sed in dies festos,

    Just. 6, 9, 3; and absol.:

    effundite, emite, etc.,

    Ter. Ad. 5, 9, 34.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    effudi vobis omnia, quae sentiebam,

    i. e. have freely imparted, Cic. de Or. 1, 34 fin.; cf. id. Att. 16, 7, 5; id. Fl. 17, 41; Quint. 2, 2, 10; 10, 3, 17; Val. Fl. 7, 434:

    procellam eloquentiae,

    Quint. 11, 3, 158:

    totos affectus,

    id. 4, 1, 28:

    tales voces,

    Verg. A. 5, 723:

    questus,

    id. ib. 5, 780:

    carmina,

    Ov. H. 12, 139 al.:

    vox in coronam turbamque effunditur,

    Cic. Fl. 28 fin.; cf.:

    questus in aëra,

    Ov. M. 9, 370:

    omnem suum vinulentum furorem in me,

    Cic. Fam. 12, 25, 4:

    iram in aliquem,

    Liv. 39, 34:

    omne odium in auxilii praesentis spem,

    id. 31, 44, 2:

    indignationem,

    Vulg. Ezech. 20, 8 et saep.—
    B.
    In partic. (acc. to I. B. 2. a. and c.).
    1.
    With se, or mid., to give one's self up to, to give loose to, yield to, indulge in:

    qui se in aliqua libidine effuderit,

    Cic. Par. 3, 1, 21:

    se in omnes libidines,

    Tac. A. 14, 13:

    (Pompeius) in nos suavissime hercule effusus,

    has treated me with the most flattering confidence, Cic. Att. 4, 9;

    more freq., mid.: in tantam licentiam socordiamque,

    Liv. 25, 20, 6:

    in venerem,

    id. 29, 23, 4:

    in amorem,

    Tac. A. 1, 54; Curt. 8, 4, 25:

    in laetitiam,

    Just. 12, 3, 7; Curt. 5, 1, 37:

    in jocos,

    Suet. Aug. 98:

    in cachinnos,

    id. Calig. 32:

    in questus, lacrimas, vota,

    Tac. A. 1, 11:

    in lacrimas,

    id. ib. 3, 23; 4, 8; id. H. 2, 45;

    for which, lacrimis,

    Verg. A. 2, 651; cf.:

    ad preces lacrimasque,

    Liv. 44, 31 fin.:

    ad luxuriam,

    id. 34, 6:

    terra effunditur in herbas,

    Plin. 17, 8, 4, § 48; cf.:

    quorum stomachus in vomitiones effunditur,

    id. 23, 1, 23, § 43.—
    2.
    To cast away, give up, let go, dismiss, resign:

    collectam gratiam florentissimi hominis,

    Cic. Fam. 2, 16, 1:

    odium,

    id. ib. 1, 9, 20:

    vires,

    Liv. 10, 28; Ov. M. 12, 107:

    curam sui,

    Sen. Ira, 2, 35:

    verecundiam,

    id. Ep. 11:

    animam,

    Verg. A. 1, 98; cf.

    vitam,

    Ov. H. 7, 181; Macr. Somn. Scip. 1, 1, 9; cf. id. ib. 1, 11, 25:

    spiritum,

    Tac. A. 2, 70.—
    3.
    To relax, loosen, slacken, let go:

    manibus omnis effundit habenas,

    Verg. A. 5, 818:

    sive gradum seu frena effunderet,

    Stat. Th. 9, 182:

    irarum effundit habenas,

    Verg. A. 12, 499.—Hence, effūsus, a, um, P. a.
    I.
    (Effundo, I. B. 1.) Poured out, cast out; hence, plur. as subst.: effusa, ōrum, n., the urine:

    reliquias et effusa intueri,

    Sen. Const. Sap. 13, 1.—
    II.
    (Effundo, I. B. 2.) Spread out, extensive, vast, broad, wide (not freq. till after the Aug. per.).— Lit.
    1.
    In gen.:

    effusumque corpus,

    Lucr. 3, 113; cf.:

    late mare,

    Hor. Ep. 1, 11, 26:

    loca,

    Tac. G. 30:

    effusissimus Hadriatici maris sinus,

    Vell. 2, 43:

    incendium,

    Liv. 30, 5; cf.

    caedes,

    id. 42, 65:

    cursus,

    id. 2, 50; Plin. 9, 33, 52, § 102:

    membra,

    i. e. full, plump, Stat. Th. 6, 841.—
    2.
    Esp., relaxed, slackened, loosened, dishevelled:

    habenis,

    Front. Strat. 2, 5, 31; cf.:

    quam posset effusissimis habenis,

    Liv. 37, 20:

    comae,

    Ov. H. 7, 70; id. Am. 1, 9, 38 et saep.; cf.

    also transf.: (nymphae) caesariem effusae nitidam per candida colla,

    Verg. G. 4, 337.—
    3.
    Of soldiers or a throng of people, etc., straggling, disorderly, scattered, dispersed:

    effusum agmen ducit,

    Liv. 21, 25, 8:

    aciem,

    Luc. 4, 743:

    huc omnis turba effusa ruebat,

    Verg. A. 6, 305:

    sine armis effusi in armatos incidere hostis,

    Liv. 30, 5, 8.—
    III.
    Trop.
    1.
    Profuse, prodigal, lavish:

    quis in largitione effusior?

    Cic. Cael. 6, 13:

    munificentiae effusissimus,

    Vell. 2, 41.—
    2.
    Extravagant, immoderate:

    licentia,

    Liv. 44, 1; cf.

    laetitia,

    id. 35, 43 fin.:

    cursus,

    Plin. Ep. 6, 20, 11 et saep.— Comp.:

    cultus in verbis,

    Quint. 3, 8, 58.— Sup.:

    laudationes,

    Petr. 48, 7:

    studium,

    Suet. Ner. 40.— Adv.: effūse.
    1.
    (Acc. to I.) Far spread, far and wide, widely.
    a.
    In gen.:

    ire,

    Sall. J. 105, 3; cf.

    fugere,

    Liv. 3, 22; 40, 48:

    persequi,

    id. 43, 23; Curt. 9, 8:

    vastare,

    Liv. 1, 10; 44, 30; cf.:

    effusius praedari,

    id. 34, 16 et saep.: spatium annale effuse interpretari. in a wide sense, Cod. Just. 7, 40, 1. —
    b.
    Esp., profusely, lavishly:

    large effuseque donare,

    Cic. Rosc. Am. 8 fin.; cf.

    vivere,

    id. Cael. 16 fin.: liberalem esse, Aug. ap. Suet. Aug. 71:

    affluant opes,

    Liv. 3, 26. —In the comp., Tac. A. 4, 62.—
    2.
    (Acc. to II.) Extravagantly, immoderately:

    cum inaniter et effuse animus exsultat,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13:

    amare,

    Plin. Ep. 6, 26, 2.— Comp.:

    dicere,

    Plin. Ep. 1, 20, 20:

    fovere,

    id. ib. 7, 24, 4:

    excipere,

    Suet. Ner. 22:

    favere,

    Tac. H. 1, 19.— Sup.:

    diligere,

    Plin. Ep. 7, 30, 1; id. Pan. 84, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > ecfundo

  • 14 effundo

    ef-fundo (or ecf-), fūdi, fūsum, 3, v. a., to pour out, pour forth, shed, spread abroad (class.; esp. freq. in the transf. and trop. signif.).
    I.
    Lit.:

    vinum in barathrum (i. e. ventrem),

    Plaut. Curc. 1, 2, 28; cf. Cic. Pis. 10:

    aquam oblatam in galea,

    Front. Strat. 1, 7, 7:

    humorem,

    Cels. 7, 15:

    lacrimas,

    Lucr. 1, 126; Cic. Planc. 42, 101:

    imbrem (procella),

    Curt. 8, 13:

    se in oceanum (Ganges),

    Plin. 2, 108, 112, § 243:

    Sangarius flumen in Propontidem se effundit,

    Liv. 38, 18, 18; cf. pass. in mid. force:

    mare neque redundat umquam neque effunditur,

    Cic. N. D. 2, 45, 116; v. also under P. a.—
    B.
    Transf., of non-liquid bodies.
    1.
    In gen., to pour out, pour forth, drive out, cast out, send out (mostly poet. and in postAug. prose;

    a favorite word of Vergil): saccos nummorum,

    Hor. S. 2, 3, 149:

    frumentum in flumen,

    Dig. 9, 2, 27, § 19:

    ei oculus effunditur,

    is knocked out, put out, ib. 19, 2, 13, § 4:

    tela,

    i. e. to shoot in great numbers, Verg. A. 9, 509; Liv. 27, 18:

    auxilium castris apertis,

    to send forth, Verg. A. 7, 522:

    equus consulem lapsum super caput effudit,

    threw, Liv. 22, 3, 11; so id. 10, 11; 27, 32; Plin. 8, 42, 65, § 160; Curt. 8, 14, 34; Verg. A. 10, 574; 893; cf. Val. Fl. 8, 358:

    (quae via) Excutiat Teucros vallo atque effundat in aequum,

    Verg. A. 9, 68:

    sub altis portis,

    id. ib. 11, 485; cf.:

    aliquem solo,

    id. ib. 12, 532:

    caput in gremium,

    Cels. 7, 7, 4. — Poet.:

    carmina molli numero fluere, ut per leve severos Effundat junctura ungues,

    i. e. lets it slip over smoothly, Pers. 1, 65.—
    2.
    In partic.
    a.
    With se, or mid. of persons, to pour out in a multitude, to rush out, spread abroad (a favorite expression with the historians):

    omnis sese multitudo ad cognoscendum effudit (sc. ex urbe),

    Caes. B. C. 2, 7, 3; so,

    se,

    id. ib. 2, 7, 3; Liv. 26, 19; 34, 8; 33, 12, 10; 35, 39, 5; Val. Max. 7, 6, 6; Vell. 2, 112, 4; Suet. Calig. 4 fin.; id. Caes. 44 et saep. (but not in Caes. B. G. 5, 19, 2, where the better reading is:

    se ejecerat, v. Schneider ad h. l.): omnibus portis effunduntur,

    Liv. 38, 6;

    so mid.,

    Tac. A. 1, 23; Liv. 40, 40, 10; and esp. freq. in the part. effusus, Sall. J. 55, 4; 69, 2; Liv. 1, 14; 9, 31; Tac. A. 4, 25 fin.; 12, 31; 15, 23; Verg. A. 6, 305 et saep.— Ellips. of se: ubi se arctat (mare) Hellespontus vocatur; Propontis, ubi expandit; ubi iterum pressit, Thracius Bosporus;

    ubi iterum effundit, Pontus Euxinus,

    spreads out, widens, Mel. 1, 1, 5.—
    b.
    With the accessory notion of producing, to bring forth, produce abundantly:

    non solum fruges verum herbas etiam effundunt,

    Cic. Or. 15, 48; cf.: fruges (auctumnus), Hor. C. 4, 7, 11:

    copiam,

    Cic. Brut. 9, 36.—
    c.
    Of property, to pour out, i. e. to lavish, squander, waste, run through:

    patrimonium per luxuriam effundere atque consumere,

    Cic. Rosc. Am. 2, 6; so,

    patrimonium,

    id. Phil. 3, 2:

    aerarium,

    id. Agr. 1, 5, 15; id. Tusc. 3, 20, 48:

    sumptus,

    id. Rosc. Am. 24, 68:

    opes,

    Plin. 7, 25, 26, § 94:

    omnes fortunas,

    Tac. A. 14, 31:

    reditus publicos non in classem exercitusque, sed in dies festos,

    Just. 6, 9, 3; and absol.:

    effundite, emite, etc.,

    Ter. Ad. 5, 9, 34.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    effudi vobis omnia, quae sentiebam,

    i. e. have freely imparted, Cic. de Or. 1, 34 fin.; cf. id. Att. 16, 7, 5; id. Fl. 17, 41; Quint. 2, 2, 10; 10, 3, 17; Val. Fl. 7, 434:

    procellam eloquentiae,

    Quint. 11, 3, 158:

    totos affectus,

    id. 4, 1, 28:

    tales voces,

    Verg. A. 5, 723:

    questus,

    id. ib. 5, 780:

    carmina,

    Ov. H. 12, 139 al.:

    vox in coronam turbamque effunditur,

    Cic. Fl. 28 fin.; cf.:

    questus in aëra,

    Ov. M. 9, 370:

    omnem suum vinulentum furorem in me,

    Cic. Fam. 12, 25, 4:

    iram in aliquem,

    Liv. 39, 34:

    omne odium in auxilii praesentis spem,

    id. 31, 44, 2:

    indignationem,

    Vulg. Ezech. 20, 8 et saep.—
    B.
    In partic. (acc. to I. B. 2. a. and c.).
    1.
    With se, or mid., to give one's self up to, to give loose to, yield to, indulge in:

    qui se in aliqua libidine effuderit,

    Cic. Par. 3, 1, 21:

    se in omnes libidines,

    Tac. A. 14, 13:

    (Pompeius) in nos suavissime hercule effusus,

    has treated me with the most flattering confidence, Cic. Att. 4, 9;

    more freq., mid.: in tantam licentiam socordiamque,

    Liv. 25, 20, 6:

    in venerem,

    id. 29, 23, 4:

    in amorem,

    Tac. A. 1, 54; Curt. 8, 4, 25:

    in laetitiam,

    Just. 12, 3, 7; Curt. 5, 1, 37:

    in jocos,

    Suet. Aug. 98:

    in cachinnos,

    id. Calig. 32:

    in questus, lacrimas, vota,

    Tac. A. 1, 11:

    in lacrimas,

    id. ib. 3, 23; 4, 8; id. H. 2, 45;

    for which, lacrimis,

    Verg. A. 2, 651; cf.:

    ad preces lacrimasque,

    Liv. 44, 31 fin.:

    ad luxuriam,

    id. 34, 6:

    terra effunditur in herbas,

    Plin. 17, 8, 4, § 48; cf.:

    quorum stomachus in vomitiones effunditur,

    id. 23, 1, 23, § 43.—
    2.
    To cast away, give up, let go, dismiss, resign:

    collectam gratiam florentissimi hominis,

    Cic. Fam. 2, 16, 1:

    odium,

    id. ib. 1, 9, 20:

    vires,

    Liv. 10, 28; Ov. M. 12, 107:

    curam sui,

    Sen. Ira, 2, 35:

    verecundiam,

    id. Ep. 11:

    animam,

    Verg. A. 1, 98; cf.

    vitam,

    Ov. H. 7, 181; Macr. Somn. Scip. 1, 1, 9; cf. id. ib. 1, 11, 25:

    spiritum,

    Tac. A. 2, 70.—
    3.
    To relax, loosen, slacken, let go:

    manibus omnis effundit habenas,

    Verg. A. 5, 818:

    sive gradum seu frena effunderet,

    Stat. Th. 9, 182:

    irarum effundit habenas,

    Verg. A. 12, 499.—Hence, effūsus, a, um, P. a.
    I.
    (Effundo, I. B. 1.) Poured out, cast out; hence, plur. as subst.: effusa, ōrum, n., the urine:

    reliquias et effusa intueri,

    Sen. Const. Sap. 13, 1.—
    II.
    (Effundo, I. B. 2.) Spread out, extensive, vast, broad, wide (not freq. till after the Aug. per.).— Lit.
    1.
    In gen.:

    effusumque corpus,

    Lucr. 3, 113; cf.:

    late mare,

    Hor. Ep. 1, 11, 26:

    loca,

    Tac. G. 30:

    effusissimus Hadriatici maris sinus,

    Vell. 2, 43:

    incendium,

    Liv. 30, 5; cf.

    caedes,

    id. 42, 65:

    cursus,

    id. 2, 50; Plin. 9, 33, 52, § 102:

    membra,

    i. e. full, plump, Stat. Th. 6, 841.—
    2.
    Esp., relaxed, slackened, loosened, dishevelled:

    habenis,

    Front. Strat. 2, 5, 31; cf.:

    quam posset effusissimis habenis,

    Liv. 37, 20:

    comae,

    Ov. H. 7, 70; id. Am. 1, 9, 38 et saep.; cf.

    also transf.: (nymphae) caesariem effusae nitidam per candida colla,

    Verg. G. 4, 337.—
    3.
    Of soldiers or a throng of people, etc., straggling, disorderly, scattered, dispersed:

    effusum agmen ducit,

    Liv. 21, 25, 8:

    aciem,

    Luc. 4, 743:

    huc omnis turba effusa ruebat,

    Verg. A. 6, 305:

    sine armis effusi in armatos incidere hostis,

    Liv. 30, 5, 8.—
    III.
    Trop.
    1.
    Profuse, prodigal, lavish:

    quis in largitione effusior?

    Cic. Cael. 6, 13:

    munificentiae effusissimus,

    Vell. 2, 41.—
    2.
    Extravagant, immoderate:

    licentia,

    Liv. 44, 1; cf.

    laetitia,

    id. 35, 43 fin.:

    cursus,

    Plin. Ep. 6, 20, 11 et saep.— Comp.:

    cultus in verbis,

    Quint. 3, 8, 58.— Sup.:

    laudationes,

    Petr. 48, 7:

    studium,

    Suet. Ner. 40.— Adv.: effūse.
    1.
    (Acc. to I.) Far spread, far and wide, widely.
    a.
    In gen.:

    ire,

    Sall. J. 105, 3; cf.

    fugere,

    Liv. 3, 22; 40, 48:

    persequi,

    id. 43, 23; Curt. 9, 8:

    vastare,

    Liv. 1, 10; 44, 30; cf.:

    effusius praedari,

    id. 34, 16 et saep.: spatium annale effuse interpretari. in a wide sense, Cod. Just. 7, 40, 1. —
    b.
    Esp., profusely, lavishly:

    large effuseque donare,

    Cic. Rosc. Am. 8 fin.; cf.

    vivere,

    id. Cael. 16 fin.: liberalem esse, Aug. ap. Suet. Aug. 71:

    affluant opes,

    Liv. 3, 26. —In the comp., Tac. A. 4, 62.—
    2.
    (Acc. to II.) Extravagantly, immoderately:

    cum inaniter et effuse animus exsultat,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13:

    amare,

    Plin. Ep. 6, 26, 2.— Comp.:

    dicere,

    Plin. Ep. 1, 20, 20:

    fovere,

    id. ib. 7, 24, 4:

    excipere,

    Suet. Ner. 22:

    favere,

    Tac. H. 1, 19.— Sup.:

    diligere,

    Plin. Ep. 7, 30, 1; id. Pan. 84, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > effundo

  • 15 effusa

    ef-fundo (or ecf-), fūdi, fūsum, 3, v. a., to pour out, pour forth, shed, spread abroad (class.; esp. freq. in the transf. and trop. signif.).
    I.
    Lit.:

    vinum in barathrum (i. e. ventrem),

    Plaut. Curc. 1, 2, 28; cf. Cic. Pis. 10:

    aquam oblatam in galea,

    Front. Strat. 1, 7, 7:

    humorem,

    Cels. 7, 15:

    lacrimas,

    Lucr. 1, 126; Cic. Planc. 42, 101:

    imbrem (procella),

    Curt. 8, 13:

    se in oceanum (Ganges),

    Plin. 2, 108, 112, § 243:

    Sangarius flumen in Propontidem se effundit,

    Liv. 38, 18, 18; cf. pass. in mid. force:

    mare neque redundat umquam neque effunditur,

    Cic. N. D. 2, 45, 116; v. also under P. a.—
    B.
    Transf., of non-liquid bodies.
    1.
    In gen., to pour out, pour forth, drive out, cast out, send out (mostly poet. and in postAug. prose;

    a favorite word of Vergil): saccos nummorum,

    Hor. S. 2, 3, 149:

    frumentum in flumen,

    Dig. 9, 2, 27, § 19:

    ei oculus effunditur,

    is knocked out, put out, ib. 19, 2, 13, § 4:

    tela,

    i. e. to shoot in great numbers, Verg. A. 9, 509; Liv. 27, 18:

    auxilium castris apertis,

    to send forth, Verg. A. 7, 522:

    equus consulem lapsum super caput effudit,

    threw, Liv. 22, 3, 11; so id. 10, 11; 27, 32; Plin. 8, 42, 65, § 160; Curt. 8, 14, 34; Verg. A. 10, 574; 893; cf. Val. Fl. 8, 358:

    (quae via) Excutiat Teucros vallo atque effundat in aequum,

    Verg. A. 9, 68:

    sub altis portis,

    id. ib. 11, 485; cf.:

    aliquem solo,

    id. ib. 12, 532:

    caput in gremium,

    Cels. 7, 7, 4. — Poet.:

    carmina molli numero fluere, ut per leve severos Effundat junctura ungues,

    i. e. lets it slip over smoothly, Pers. 1, 65.—
    2.
    In partic.
    a.
    With se, or mid. of persons, to pour out in a multitude, to rush out, spread abroad (a favorite expression with the historians):

    omnis sese multitudo ad cognoscendum effudit (sc. ex urbe),

    Caes. B. C. 2, 7, 3; so,

    se,

    id. ib. 2, 7, 3; Liv. 26, 19; 34, 8; 33, 12, 10; 35, 39, 5; Val. Max. 7, 6, 6; Vell. 2, 112, 4; Suet. Calig. 4 fin.; id. Caes. 44 et saep. (but not in Caes. B. G. 5, 19, 2, where the better reading is:

    se ejecerat, v. Schneider ad h. l.): omnibus portis effunduntur,

    Liv. 38, 6;

    so mid.,

    Tac. A. 1, 23; Liv. 40, 40, 10; and esp. freq. in the part. effusus, Sall. J. 55, 4; 69, 2; Liv. 1, 14; 9, 31; Tac. A. 4, 25 fin.; 12, 31; 15, 23; Verg. A. 6, 305 et saep.— Ellips. of se: ubi se arctat (mare) Hellespontus vocatur; Propontis, ubi expandit; ubi iterum pressit, Thracius Bosporus;

    ubi iterum effundit, Pontus Euxinus,

    spreads out, widens, Mel. 1, 1, 5.—
    b.
    With the accessory notion of producing, to bring forth, produce abundantly:

    non solum fruges verum herbas etiam effundunt,

    Cic. Or. 15, 48; cf.: fruges (auctumnus), Hor. C. 4, 7, 11:

    copiam,

    Cic. Brut. 9, 36.—
    c.
    Of property, to pour out, i. e. to lavish, squander, waste, run through:

    patrimonium per luxuriam effundere atque consumere,

    Cic. Rosc. Am. 2, 6; so,

    patrimonium,

    id. Phil. 3, 2:

    aerarium,

    id. Agr. 1, 5, 15; id. Tusc. 3, 20, 48:

    sumptus,

    id. Rosc. Am. 24, 68:

    opes,

    Plin. 7, 25, 26, § 94:

    omnes fortunas,

    Tac. A. 14, 31:

    reditus publicos non in classem exercitusque, sed in dies festos,

    Just. 6, 9, 3; and absol.:

    effundite, emite, etc.,

    Ter. Ad. 5, 9, 34.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    effudi vobis omnia, quae sentiebam,

    i. e. have freely imparted, Cic. de Or. 1, 34 fin.; cf. id. Att. 16, 7, 5; id. Fl. 17, 41; Quint. 2, 2, 10; 10, 3, 17; Val. Fl. 7, 434:

    procellam eloquentiae,

    Quint. 11, 3, 158:

    totos affectus,

    id. 4, 1, 28:

    tales voces,

    Verg. A. 5, 723:

    questus,

    id. ib. 5, 780:

    carmina,

    Ov. H. 12, 139 al.:

    vox in coronam turbamque effunditur,

    Cic. Fl. 28 fin.; cf.:

    questus in aëra,

    Ov. M. 9, 370:

    omnem suum vinulentum furorem in me,

    Cic. Fam. 12, 25, 4:

    iram in aliquem,

    Liv. 39, 34:

    omne odium in auxilii praesentis spem,

    id. 31, 44, 2:

    indignationem,

    Vulg. Ezech. 20, 8 et saep.—
    B.
    In partic. (acc. to I. B. 2. a. and c.).
    1.
    With se, or mid., to give one's self up to, to give loose to, yield to, indulge in:

    qui se in aliqua libidine effuderit,

    Cic. Par. 3, 1, 21:

    se in omnes libidines,

    Tac. A. 14, 13:

    (Pompeius) in nos suavissime hercule effusus,

    has treated me with the most flattering confidence, Cic. Att. 4, 9;

    more freq., mid.: in tantam licentiam socordiamque,

    Liv. 25, 20, 6:

    in venerem,

    id. 29, 23, 4:

    in amorem,

    Tac. A. 1, 54; Curt. 8, 4, 25:

    in laetitiam,

    Just. 12, 3, 7; Curt. 5, 1, 37:

    in jocos,

    Suet. Aug. 98:

    in cachinnos,

    id. Calig. 32:

    in questus, lacrimas, vota,

    Tac. A. 1, 11:

    in lacrimas,

    id. ib. 3, 23; 4, 8; id. H. 2, 45;

    for which, lacrimis,

    Verg. A. 2, 651; cf.:

    ad preces lacrimasque,

    Liv. 44, 31 fin.:

    ad luxuriam,

    id. 34, 6:

    terra effunditur in herbas,

    Plin. 17, 8, 4, § 48; cf.:

    quorum stomachus in vomitiones effunditur,

    id. 23, 1, 23, § 43.—
    2.
    To cast away, give up, let go, dismiss, resign:

    collectam gratiam florentissimi hominis,

    Cic. Fam. 2, 16, 1:

    odium,

    id. ib. 1, 9, 20:

    vires,

    Liv. 10, 28; Ov. M. 12, 107:

    curam sui,

    Sen. Ira, 2, 35:

    verecundiam,

    id. Ep. 11:

    animam,

    Verg. A. 1, 98; cf.

    vitam,

    Ov. H. 7, 181; Macr. Somn. Scip. 1, 1, 9; cf. id. ib. 1, 11, 25:

    spiritum,

    Tac. A. 2, 70.—
    3.
    To relax, loosen, slacken, let go:

    manibus omnis effundit habenas,

    Verg. A. 5, 818:

    sive gradum seu frena effunderet,

    Stat. Th. 9, 182:

    irarum effundit habenas,

    Verg. A. 12, 499.—Hence, effūsus, a, um, P. a.
    I.
    (Effundo, I. B. 1.) Poured out, cast out; hence, plur. as subst.: effusa, ōrum, n., the urine:

    reliquias et effusa intueri,

    Sen. Const. Sap. 13, 1.—
    II.
    (Effundo, I. B. 2.) Spread out, extensive, vast, broad, wide (not freq. till after the Aug. per.).— Lit.
    1.
    In gen.:

    effusumque corpus,

    Lucr. 3, 113; cf.:

    late mare,

    Hor. Ep. 1, 11, 26:

    loca,

    Tac. G. 30:

    effusissimus Hadriatici maris sinus,

    Vell. 2, 43:

    incendium,

    Liv. 30, 5; cf.

    caedes,

    id. 42, 65:

    cursus,

    id. 2, 50; Plin. 9, 33, 52, § 102:

    membra,

    i. e. full, plump, Stat. Th. 6, 841.—
    2.
    Esp., relaxed, slackened, loosened, dishevelled:

    habenis,

    Front. Strat. 2, 5, 31; cf.:

    quam posset effusissimis habenis,

    Liv. 37, 20:

    comae,

    Ov. H. 7, 70; id. Am. 1, 9, 38 et saep.; cf.

    also transf.: (nymphae) caesariem effusae nitidam per candida colla,

    Verg. G. 4, 337.—
    3.
    Of soldiers or a throng of people, etc., straggling, disorderly, scattered, dispersed:

    effusum agmen ducit,

    Liv. 21, 25, 8:

    aciem,

    Luc. 4, 743:

    huc omnis turba effusa ruebat,

    Verg. A. 6, 305:

    sine armis effusi in armatos incidere hostis,

    Liv. 30, 5, 8.—
    III.
    Trop.
    1.
    Profuse, prodigal, lavish:

    quis in largitione effusior?

    Cic. Cael. 6, 13:

    munificentiae effusissimus,

    Vell. 2, 41.—
    2.
    Extravagant, immoderate:

    licentia,

    Liv. 44, 1; cf.

    laetitia,

    id. 35, 43 fin.:

    cursus,

    Plin. Ep. 6, 20, 11 et saep.— Comp.:

    cultus in verbis,

    Quint. 3, 8, 58.— Sup.:

    laudationes,

    Petr. 48, 7:

    studium,

    Suet. Ner. 40.— Adv.: effūse.
    1.
    (Acc. to I.) Far spread, far and wide, widely.
    a.
    In gen.:

    ire,

    Sall. J. 105, 3; cf.

    fugere,

    Liv. 3, 22; 40, 48:

    persequi,

    id. 43, 23; Curt. 9, 8:

    vastare,

    Liv. 1, 10; 44, 30; cf.:

    effusius praedari,

    id. 34, 16 et saep.: spatium annale effuse interpretari. in a wide sense, Cod. Just. 7, 40, 1. —
    b.
    Esp., profusely, lavishly:

    large effuseque donare,

    Cic. Rosc. Am. 8 fin.; cf.

    vivere,

    id. Cael. 16 fin.: liberalem esse, Aug. ap. Suet. Aug. 71:

    affluant opes,

    Liv. 3, 26. —In the comp., Tac. A. 4, 62.—
    2.
    (Acc. to II.) Extravagantly, immoderately:

    cum inaniter et effuse animus exsultat,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13:

    amare,

    Plin. Ep. 6, 26, 2.— Comp.:

    dicere,

    Plin. Ep. 1, 20, 20:

    fovere,

    id. ib. 7, 24, 4:

    excipere,

    Suet. Ner. 22:

    favere,

    Tac. H. 1, 19.— Sup.:

    diligere,

    Plin. Ep. 7, 30, 1; id. Pan. 84, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > effusa

  • 16 expedio

    ex-pĕdĭo, īvi or ĭi, ītum, 4 (archaic fut. expedibo, Enn., Pac., Att., and Pompon. ap. Non. 505, 15 sq.; 477, 2; Plaut. Truc. 1, 2, 36), v. a. [pes], orig., to free the feet, i. e. from a snare; hence, in gen., to extricate, disengage, let loose, set free, liberate any thing entangled, involved (class.; esp. freq. in the trop. signif.; syn.: extrico, enodo, enucleo, explico, expono, interpretor, etc.).
    I.
    Lit.:

    videte, in quot se laqueos induerit, quorum ex nullo se umquam expediet,

    Cic. Verr. 2, 2, 42, § 102; cf. id. ib. 43, §

    106: mortis laqueis caput,

    Hor. C. 3, 24, 8; cf.

    also: vix illigatum te triformi Pegasus expediet Chimaera,

    id. ib. 1, 27, 24:

    flammam inter et hostes Expedior,

    make my way through, Verg. A. 2, 633:

    errantem nemori,

    Ov. F. 4, 669 et saep.—With inanim. and abstr. objects:

    aditus expediunt,

    open a passage, Caes. B. G. 7, 86 fin.:

    sibi locum,

    id. B. C. 2, 9, 6:

    iter fugae per invias rupes,

    Liv. 38, 2, 14:

    agrum saxosum lectione lapidum,

    Col. 2, 2, 12: capillus pectine quotidie expediendus est, disentangled, Fronto de Eloqu. init.
    B.
    Transf.
    1.
    In gen., to fetch out, bring forward, procure, make ready, prepare any thing folded up, put away, etc.: funes expediunt, Sisenn. ap. Non. 297, 1:

    vela,

    Ov. H. 17, 200:

    hominem nudari et virgas expediri jubet,

    Cic. Verr. 2, 5, 62, § 161:

    cererem canistris,

    Verg. A. 1, 702:

    convivia mediis tectis (famulae),

    Val. Fl. 2, 341; cf.:

    cibaria pastoribus,

    to provide, Varr. R. R. 2, 10, 6:

    merces suas (institor),

    Ov. A. A. 1, 422: pecuniam, to procure, Cic. Fragm. ap. Non. 298, 22; Suet. Caes. 4:

    arma,

    to hold in readiness, Caes. B. G. 7, 18 fin.; Tac. A. 2, 79; Verg. A. 4, 592:

    tela equosque,

    Liv. 38, 25, 14:

    ferrum,

    id. 24, 26, 10:

    naves,

    Caes. B. C. 2, 4 fin.:

    vineas in occulto,

    id. B. G 7, 27, 2:

    copias,

    Tac. A. 13, 7:

    se celeriter (Galli equites),

    Caes. B. C. 1, 51, 4:

    se,

    Plaut. Am. 1, 1, 52; Liv. 38, 21, 2; cf.

    mid.: exercitum expediri ad bellum jubet,

    Tac. H. 2, 99. —
    2.
    to send away, despatch ( poet.):

    me ex suis locis pulcre ornatum expedivit,

    Plaut. Rud. 4, 2, 3: saepe disco, Saepe trans finem jaculo nobilis expedito, despatched, i. e. hurled, Hor. C. 1, 8, 12.—
    3.
    Absol., for expedire se, to arm one's self for battle (only in Tac.), Tac. H. 1, 10:

    multos secum expedire jubet,

    id. ib. 1, 88; 2, 99.
    II.
    Trop., to bring out, extricate, release, free from any evil, obstacle, etc.:

    impeditum animum,

    Ter. Hec. 3, 1, 17; cf.:

    sapientis est, cum stultitiā suā impeditus sit, quoquo modo possit, se expedire,

    Cic. Rab. Post. 9, 24:

    haererem, nisi tu me expedisses,

    id. Pis. 30, 74:

    ex servitute filium,

    Plaut. Capt. 2, 3, 94; cf.:

    se ex turba,

    Ter. Ad. 4, 4, 5:

    se ab omni occupatione,

    Cic. Att. 3, 20, 2:

    aliquem omni molestiā,

    id. ib. 2, 25, 2; so,

    se aerumnis,

    Ter. Hec. 3, 1, 8:

    se crimine,

    id. ib. 5, 1, 28:

    se cura,

    id. Phorm. 5, 4, 4:

    civitatem malis obsidionalibus,

    Amm. 16, 4, 3: amor Lycisci me tenet, Unde expedire non queant amicorum consilia, Hor. Epod. 11, 25: curae sagaces Expediunt (Claudiae manus) per acuta belli, bring or help through, id. C. 4, 4, 76; cf.:

    per quot discrimina rerum Expedior?

    escape, Val. Fl. 1, 217:

    me multa impediverunt quae ne nunc quidem expedita sunt,

    Cic. Fam. 14, 19:

    si vita nostra in aliquas insidias incidisset, omnis honesta ratio esset expediendae salutis,

    of obtaining safety, id. Mil. 4, 10.—
    B.
    Transf.
    1.
    To put in order, arrange, set right:

    cum Antonio loquare velim, et rem, ut poteris, expedias,

    Cic. Att. 11, 18, 2:

    expedire et conficere res,

    id. Brut. 42, 154:

    rem frumentariam,

    Caes. B. G. 7, 36, 1; id. B. C. 1, 54 fin.:

    negotia (with explicare),

    Cic. Fam. 13, 26, 2; cf. id. ib. 1, 3, 1:

    nomina mea, per deos, expedi, exsolve,

    settle, pay, id. Att. 16, 6, 3:

    nomen,

    id. ib. 13, 29, 3:

    Faberianum,

    id. ib. 12, 29, 2; cf. in a pun respecting a scholar unable to pay his debts: omnes solvere posse quaestiones, Unum difficile expedire nomen, Bibacul. ap. Suet. Gram. 11:

    quemadmodum expediam exitum hujus institutae orationis, non reperio,

    settle, arrange, Cic. Fam. 3, 12, 2; cf.:

    expediri quae restant vix poterunt. si hoc relinqueris,

    id. Rep. 1, 35, 55:

    consilia sua,

    Tac. H. 3, 73:

    docte hanc fallaciam,

    put into operation, Plaut. Capt. prol. 40.—
    2.
    Of speech, to disclose, unfold, explain, relate, narrate (mostly poet. and in post-Aug. prose;

    not in Cic., Cæs., or Quint.): qui tu misera's? mi expedi,

    Plaut. Men. 4, 2, 50 (639 Ritschl): id ego aequum ac jus fecisse expedibo atque eloquar, will show, Enn. ap. Non. 505, 19;

    Pac., Att.,

    Pompon. ib. 15 sq.:

    agedum, hoc mihi expedi,

    Ter. Eun. 4, 4, 27:

    altius omnem Expediam prima repetens ab origine famam,

    Verg. G. 4, 286:

    pauca tibi e multis... expediam dictis,

    id. A. 3, 379:

    priusquam hujuscemodi rei initium expedio,

    Sall. J. 5, 2:

    nunc originem, mores, et quo facinore dominationem raptum ierit, expediam,

    Tac. A. 4, 1:

    me non tantum praevisa, sed subita expedire docuisti,

    id. ib. 14, 55:

    ea de caede quam verissime expediam,

    id. H. 4, 48:

    promptius expediam quot, etc.,

    i. e. it will take me a shorter time to recount, Juv. 10, 220.—
    3.
    Reflex. of events, to develop, run their course, proceed:

    amoris arteis eloquar quem ad modum se expediant,

    Plaut. Trin. 2, 1, 10; cf.:

    ut res vostrorum omnium bene expedire voltis,

    to make favorable progress, id. Am. prol. 5 (Lorenz ad Plaut. Trin. 2, 36; but Ussing reads me expedire, benefit me).—
    4.
    Absol., res expedit, or impers., expedit (alicui—lit., it helps out, furthers, promotes; hence), it is serviceable, profitable, advantageous, useful, expedient (class.):

    nequiter paene expedivit prima parasitatio,

    Plaut. Am. 1, 3, 23:

    non igitur faciat, dixerit quis, quod utile sit, quod expediat? Immo intelligat, nihil nec expedire nec utile esse, quod sit injustum,

    Cic. Off. 3, 19, 76; cf.:

    quid intersit sua, quid expediat,

    id. Agr. 2, 25, 66:

    ex utilitatis varietatibus, cum aliis aliud expediat, nasci discordias,

    id. Rep. 1, 32; cf.:

    ut non idem expediret, incidere saepe,

    id. Lael. 10, 33:

    quidquam Caesari ad diuturnitatem victoriae et dominationis,

    id. Att. 7, 22, 1:

    non idem ipsis expedire et multitudini,

    Nep. Milt. 3, 5 al. —With an inf. clause as subject:

    expedit bonas esse vobis,

    Ter. Heaut. 2, 4, 8; cf.:

    omnibus bonis expedit salvam esse rem publicam,

    Cic. Phil. 13, 8, 16:

    cui (reo) damnari expediret,

    id. Verr. 2, 1, 3 fin.:

    cum eam (pecuniam) in praediis collocari maxime expediret,

    id. Caecin. 6, 16:

    ubi vinci necesse est, expedit cedere,

    Quint. 6, 4, 16; Hor. C. 2, 8, 9 et saep.—With subj. clause as subject after ut or ne (post-class.):

    expedire omnibus dicunt, ut singulae civitates suas leges habeant,

    Just. 34, 1, 7 Benecke ad loc.:

    expedit rei publicae, ne sua re quis male utatur,

    Just. Inst. 1, 8, 2:

    neque expedire ut ambitione aliena trahatur,

    Tac. A. 3, 69.— Absol.:

    tu si ita expedit, velim quamprimum conscendas,

    Cic. Q. Fr. 2, 2, 4:

    sic magis expedit,

    Quint. 4, 2, 67:

    ut expediat causae,

    id. 7, 3, 18.—Hence, ex-pĕdītus, a, um, P. a., unimpeded, unincumbered, disengaged, free, easy, ready, at hand.
    A.
    Of persons:

    cum ceteris quae habebat vadimonia differt, ut expeditus in Galliam proficisci posset,

    Cic. Quint. 6, 23: incrmos armati, impeditos expediti interficiunt, i. e. without baggage, Sisenn. ap. Non. 58, 8; cf.:

    eo circiter hominum numero XVI. milia expedita cum omni equitatu Ariovistus misit,

    Caes. B. G. 1, 49, 3:

    legiones expeditae,

    id. B. C. 1, 42, 1;

    so of soldiers without baggage,

    id. ib. 2, 19, 2; 6, 25, 1; 1, 27 fin. et saep.—As subst.: expĕdī-tus, i, m., a soldier lightly burdened, a swiftly marching soldier:

    latitudo (silvae) novem dierum iter expedito patet,

    Caes. B. G. 6, 25, 1:

    obviam fit ei Clodius expeditus in equo,

    Cic. Mil. 10, 28; cf.

    Sagana,

    tucked up, Hor. Epod. 5, 25:

    expedito nobis homine et parato opus est,

    ready, at hand, prompt, Cic. Phil. 11, 10, 26; cf.:

    expeditus ad caedem,

    id. Agr. 2, 30, 82:

    ad pronuntiandum,

    id. de Or. 2, 30, 131; cf.:

    facilis et expeditus ad dicendum,

    id. Brut. 48 fin.
    B.
    Of inanim. or abstr. things, convenient, at hand:

    iis expedito loco actuaria navigia relinquit,

    commodious, Caes. B. C. 1, 27; cf.:

    via expeditior ad honores,

    Cic. Fl. 41, 104:

    reditum in caelum patere optimo et justissimo cuique expeditissimum,

    id. Lael. 4, 13:

    pecunia expeditissima quae erat, tibi decreta est,

    the readiest, the nearest at hand, id. Fam. 11, 24, 2; cf.

    rationes,

    id. ib. 10, 25, 2:

    cena (with parca),

    Plin. Ep. 3, 12, 1:

    expeditissimum unguentorum,

    Plin. 13, 1, 2, § 8:

    probabili expedito, soluto, libero, nullā re implicato,

    Cic. Ac. 2, 33, 105:

    expedita erat et perfacile currens oratio,

    id. Brut. 63, 227; cf.:

    expedita ac profluens dicendi celeritas,

    id. ib. 61, 220:

    inops ad ornandum, sed ad inveniendum expedita Hermagorae disciplina,

    id. ib. 76, 263:

    prope jam expeditam Caesaris victoriam interpellaverunt,

    achieved, Caes. B. C. 3, 70 fin.
    b.
    In the neutr. absol.: in expedito esse, habere, etc., to be or have in readiness or at hand:

    quaedam sunt quidem in animo, sed parum prompta: quae incipiunt in expedito esse, quum dicta sunt,

    Sen. Ep. 94 med.; cf.:

    promptum hoc et in expedito positum,

    Quint. 10, 7, 24:

    in expedito haberent integras copias ad opem ferendam,

    ready for action, Liv. 36, 16, 10.—Hence, adv.: ex-pĕdīte, without impediment, without difficulty, readily, promptly, quickly:

    in iis rebus celeriter expediteque percipiendis, quae, etc.,

    Cic. Fin. 5, 12 fin.:

    expedite explicans quod proposuerat,

    id. Brut. 67, 237:

    fabulatu's,

    Plaut. Men. 1, 2, 63:

    loqui,

    Suet. Aug. 89.— Comp.:

    non implicite et abscondite, sed patentius et expeditius,

    Cic. Inv 2, 23, 69:

    navigare,

    id. Att. 6, 8, 4:

    fit putatio,

    Col. Arb. 11, 1.— Sup.:

    ex quo te, quocumque opus erit, facillime et expeditissime conferas,

    Cic. Fam. 6, 20, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > expedio

  • 17 seco

    sĕco, cŭi, ctum ( part. fut. secaturus, Col. 5, 9, 2), 1, v. a. [root sak-, to cut; whence securis, sĕcula, serra (secra), segmen, sexus, saxum, etc.; cf. sīca, and Gr. keiô, keazô, schizô], to cut, cut off, cut up (class.; syn.: caedo, scindo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    leges duodecim tabularum, si plures forent, quibus rens esset judicatus, secare, si vellent, atque partiri corpus addicti sibi hominis permiserunt,

    Gell. 20, 1, 48 sq.; cf.:

    et judicatos in partes secari a creditoribus leges erant,

    Tert. Apol. 4:

    cape cultrum, seca Digitum vel aurem,

    Plaut. Merc. 2, 2, 38 sq.:

    omne animal secari ac dividi potest, nullum est eorum individuum,

    Cic. N. D. 3, 12, 29: pabulum secari non posse, be cut, mown, * Caes. B. G. 7, 14; so,

    sectae herbae,

    Hor. S. 2, 4, 67:

    gallinam,

    to cut to pieces, Juv. 5, 124:

    placenta,

    Mart. 3, 77, 3:

    alicui collum gladio suā dexterā,

    Q. Cic. Petit. Cons. 3, 10:

    palatum,

    to divide, Cels. 8, 1:

    tergora in frusta,

    Verg. A. 1, 212: dona auro gravia sectoque elephanto, i. e. of carved, wrought ivory (an imitation of the Homeric pristos elephas, Od. 18, 196), Verg. A. 3, 464:

    marmora,

    Hor. C. 2, 18, 17: sectis nitebat marmoribus, Luc. 10, 114; so absol.:

    nec ideo ferrum secandi vim non perdidit,

    Sen. Ben. 5, 5, 1:

    prave sectus unguis,

    Hor. Ep. 1, 104:

    secti lapides,

    Vulg. Exod. 20, 25. —
    B.
    In partic.
    1.
    Med. t. t., to cut surgically; to operate on; to cut off or out, amputate, excise, etc.:

    in corpore si quid ejusmodi est, quod reliquo corpori noceat, id uri secarique patimur,

    Cic. Phil. 8, 5, 15; cf.:

    saevitia secandi,

    Plin. 29, 1, 6, § 13; so,

    membra,

    id. 26, 11, 69, § 112:

    vomicam,

    Plaut. Pers. 2, 5, 13:

    varices Mario,

    Cic. Tusc. 2, 15, 35 (for which, exciditur, Cels. 7, 31); cf. of the same: C. Marius cum secaretur, ut supra dixi, principio vetuit se alligari;

    nec quisquam ante Marium solutus dicitur esse sectus,

    was cut, operated upon, Cic. Tusc. 2, 22, 53:

    servum,

    Just. Inst. 4, 3, 6.—
    2.
    To cut, castrate (very rare):

    puer avari sectus arte mangonis,

    Mart. 9, 7, 4; so,

    sectus Gallus (corresp. to eviratus),

    id. 5, 41, 3.—
    C.
    Transf. (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    1.
    To scratch, tear, wound, hurt, injure (cf. caedo, II.):

    ambo (postes) ab infimo tarmes secat,

    the worms are gnawing them, they are wormeaten, Plaut. Most. 3, 2, 140:

    luctantis acuto ne secer ungui,

    lest I should be torn, Hor. Ep. 1, 19, 47; cf.:

    rigido sectas invenit ungue genas,

    Ov. F. 6, 148:

    teneras plantas tibi (glacies),

    Verg. E. 10, 49:

    corpora vepres,

    id. G. 3, 444:

    crura (sentes),

    Ov. M. 1, 509:

    pete ferro Corpus et intorto verbere terga seca,

    cut, lacerate, Tib. 1, 9, 22; so,

    sectus flagellis,

    Hor. Epod. 4, 11:

    loris,

    Mart. 10, 5, 14 al.:

    si quem podagra secat,

    gnaws, torments, Cat. 71, 2;

    imitated by Martial: podagra cheragraque secatur Gaius,

    Mart. 9, 92, 9.—
    2.
    Like the Gr. temnein, and our to cut, i. e.,
    a.
    To divide, cleave, separate ( poet. and in post-Aug. prose):

    quos (populos) secans interluit Allia,

    Verg. A. 7, 717:

    medios Aethiopas (Nilus),

    Plin. 5, 9, 10, § 53:

    medios agros (Tiberis),

    Plin. Ep. 5, 6, 12:

    medium agmen (Turnus),

    Verg. A. 10, 440:

    agrum (limes),

    Plin. 18, 34, 77, § 331:

    caelum (zonae),

    Ov. M. 1, 46:

    sectus orbis,

    Hor. C. 3, 27, 75; cf.:

    in longas orbem qui secuere vias,

    Ov. Am. 2, 16, 16.—
    b.
    With the idea of motion, to cut through, i. e. to run, sail, fly, swim, go, etc., through:

    delphinum similes, qui per maria umida nando Carpathium Libycumque secant,

    cut through, cleave, Verg. A.5, 595:

    aequor,

    id. ib. 5, 218:

    pontum,

    id. ib. 9, 103:

    aequor Puppe,

    Ov. M. 11, 479:

    fretum puppe,

    id. ib. 7, 1; cf.:

    vada nota (amnis),

    id. ib. 1, 370:

    ales avis... geminis secat aëra pennis,

    Cic. Arat. 48:

    aethera pennis (avis),

    Verg. G. 1, 406; 1, 409:

    auras (cornus),

    id. A. 12, 268:

    ventos (Cyllenia proles),

    ib. ib. 4, 257:

    sub nubibus arcum (Iris),

    id. ib. 9, 15 et saep.— Secare viam (vias), the Gr. temnein hodon, to take one's way, to travel a road:

    ille viam secat ad naves,

    Verg. A. 6, 899:

    hinc velut diversae secari coeperunt viae,

    Quint. 3, 1, 14.—
    II.
    Trop. (acc. to I. C. 1. and 2.).
    * A.
    To cut up, lash in speaking, i.e. to censure, satirize:

    secuit Lucilius Urbem,

    Pers. 1, 114.—
    B.
    To divide (not freq. till after the Aug. per.):

    cum causas in plura genera secuerunt,

    Cic. de Or. 2, 27, 117:

    haec in plures partes,

    Quint. 8, 6, 13; cf.:

    scrupulose in partes sectā divisionis diligentiā,

    id. 4, 5, 6:

    quae natura singularia sunt secant (corresp. to divido),

    id. 4, 5, 25:

    sectae ad tenuitatem suam vires (just before: distinguendo. dividendo),

    id. 12, 2, 13.—Hence, in Hor., like dirimo (II.), of disputes, to cut off, i.e. to decide them:

    quo multae magnaeque secantur judice lites,

    Hor. Ep. 1, 16, 42: magnas res, to cure (as it were, by a light operation), id. S. 1, 10, 15.—And once in Verg.: secare spem (the figure borrowed from the phrases secare mare, auras, viam): quae cuique est fortuna hodie, quam quisque secat spem, whatever hope each follows, i. e. indulges in, entertains, Verg. A. 10, 107 (secat, sequitur, tenet, habet;

    ut: Ille viam secat ad naves,

    id. ib. 6, 899: unde et sectas dicimus, habitus animorum et instituta philosophiae circa disciplinam, Serv.).

    Lewis & Short latin dictionary > seco

См. также в других словарях:

  • run\ after — • run after • chase after v 1. To try to find; look for; hunt. The Dramatic Club has to run all over town after things for setting the stage when it puts on a play. 2. informal To seek the company of; chase. Some boys spend a lot of time and… …   Словарь американских идиом

  • run after someone — run after (someone) to try to get the attention or love of someone. He s about to make a fool of himself, running after a married woman. Etymology: based on the literal meaning of run after someone or something (= to chase someone or something) …   New idioms dictionary

  • run after — (someone) to try to get the attention or love of someone. He s about to make a fool of himself, running after a married woman. Etymology: based on the literal meaning of run after someone or something (= to chase someone or something) …   New idioms dictionary

  • run after — ► run after informal pursue persistently. Main Entry: ↑run …   English terms dictionary

  • run after something — ˌrun ˈafter sb/sth derived to run to try to catch sb/sth Syn: ↑pursue Main entry: ↑runderived …   Useful english dictionary

  • run after — index chase, hunt, pursue (chase) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • run after — phrasal verb [transitive] Word forms run after : present tense I/you/we/they run after he/she/it runs after present participle running after past tense ran after past participle run after 1) run after someone/something to chase someone or… …   English dictionary

  • run after — (informal) PURSUE, chase; make advances to, flirt with; informal make up to, come on to, be all over, vamp; dated set one s cap at. → run * * * informal seek to acquire or attain; pursue persistently …   Useful english dictionary

  • run after — verb a) To chase. That dog will get hurt if he continues to run after cars. b) To make a determined effort to win someones affections. She runs after any man in uniform! …   Wiktionary

  • run after — phrasal 1. pursue, chase; especially to seek the company of 2. to take up with ; follow < run after new theories > …   New Collegiate Dictionary

  • To run after — Run Run, v. i. [imp. {Ran}or {Run}; p. p. {Run}; p. pr. & vb. n. {Running}.] [OE. rinnen, rennen (imp. ran, p. p. runnen, ronnen). AS. rinnan to flow (imp. ran, p. p. gerunnen), and iernan, irnan, to run (imp. orn, arn, earn, p. p. urnen); akin… …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»